Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2013

ΖΙΤΣΑ γλωσσάρι και ιστορικά , κοινωνικά, λαογραφικά στοιχεία



  
  Είναι ο τίτλος από το νέο βιβλίο του συγχωριανού μας Τάκη Γύρα. Το βιβλίο μια έκπληξη όλο,  έκπληξη και συγκίνηση και μνήμη και μάθημα!  ΄Εκπληξη  για τον πρωτότυπο  τρόπο που μας βάζει να περιπλανηθούμε στο περιβόλι της ντοπιολιαλιάς μας , και ν΄ ανασάνουμε ξανά το άρωμα μιας άλλης εποχής, που τουλάχιστον μέχρι την δική μου γενιά, είναι αρκετά οικία και γνωστή .  Έκπληξη για τον πλούτο , για την  νεροσυρμή που κάνουν οι λέξεις και τρέχουν η μία πίσω από την  άλλη, ξεπηδώντας λες μέσα από μια παλιά πηγή που λίγο ακόμα και θα χανόταν μαζί της  οι  ρίζες , οι αναμνήσεις, οι συγκινήσεις ,το δέσιμο του παλιού με το καινούργιο.  Κρατάς το βιβλίο στα χέρια σου ,με δυσκολία θα έλεγα , η Ζίτσα είναι «μεγάλη» και «βαριά»  πως θα μπορούσε να γίνει αλλιώς και  βλέπεις πίσω από τις λέξεις να ξεπηδούν πρόσωπα αγαπημένα, συγγενείς ,φίλοι, χωριανοί και δάσκαλοι , στιγμές και καταστάσεις, η γειτονιά, τα παιχνίδια, οι γιορτές!
 - Αχ μωρέ «στριγλοπούλες» ! και η θεία Αλεξάντρα έρχεται μπροστά μου .
«Σι  θιαμένουμαι»!  να και η θεία Βαρβάρα ! 
- Μην αφήσεις τη φωτιά να «μπαταλιάς»! Η μάνα μου!
    Κι όλες οι άλλες να κάθονται στα «σκαλίδια» με τις «πατούνες» στα χέρια ,κι η θεία Στράτοβα να «ταχταρίζ»  το κοπανέλ», κι η θεία Γιώργαινα να έρχεται  «ζαλκωμέν», κι η θεια Μανώλαινα με τα «γαζέλια «κανταριασμένα» ,  «ζάγκα- ζούγκα» να πάει να ξεφορτώσει στ΄αλώνι, κι εμείς ν΄ «αγαλιάζουμε» «αγλίστρα» στην «Αγλιστρή» και να γίνονται τα «κλειτσιά»  «κουρτσέλια», και η θείτσα με το «πασατί» της να λέει στις μεγαλύτερες κοπέλες  - Αϊ τώρα αφήστε το «πρεχουζούρ» μας πήρε η «αβανιά» δεν έχει «ντρίτσε κάτσε»! Και τα μικρά (κούτσκα) να «χαλεύουν»  «κοκόσιες» που τις είχε η «κάκω»  «καΪπωμένες» , «τσουτσουρώθκαν» κι αυτά «ξεσγούρναν»,   « ασιγούρευτα»  τα  «τρυπιάρκα» όλο «ματσαραγκιές» είναι!  «Κλειτσιώνονται» και δεν λένε να «λαρώσουν»  και εκείνη η  «τσιουπροπούλα» είχε και «καρκαλέτς» ! Και στα «μπακαλειά» οι άντρες να λένε «σιακάδες» και να «χλαπανάν»  «κοψίδια»  και να «ρουπώνουν» με τα ρακιά  για να «ξαχλιάσουν». Τι να κάνουν τα «κουτσουρέλια», όλη μέρα  στο «κρί» και στα «πλαινά» και στη «σποργιά» , «σπουλάκ» ! Τόσα «κομποκλείτσια»  έχουν στο κεφάλι τους!
    Ατελείωτες οι εικόνες ,τα ανταμώματα και οι κουβέντες, με εκείνο τον καιρό!  Όμως  πέρα  από  όλα  αυτά το βιβλίο του Τάκη  είναι και  μάθημα. Μάθημα επίπονης δουλειάς, προσπάθειας, έρευνας, αντικειμενικότητας, σεβασμού της ιστορίας, αγάπης για τον τόπο μας . Για εμάς που δεν ζήσαμε παλιότερες καταστάσεις στο χωριό μας είναι πραγματικά σαν μια αναπαράσταση με την αλήθεια των λόγων αυτοπτών μαρτύρων  που η τέχνη της γραφής και η οξυδέρκεια του συγγραφέα  τα φέρνουν  ολοζώντανα κοντά μας, και σαν ποτάμι  κυλούν αβίαστα σε κοίτη ομαλή , ξεδίψασμα του  νου και της ψυχής . Η περίοδος της δεκαετίας  40 – 50, που στο μεγαλύτερο μέρος της  ήταν άγνωστη σε μένα και φαντάζομαι στους περισσότερους  της γενιάς μου , ήρθε μπροστά μου ζωντανή και αφκιασίδωτη. Αλλά και  πολλά άλλα κομμάτια της ζωής του χωριού μας,  στιγμές, χαμόγελα, πίκρες, πόνος ,αγώνας, προσφορά, καταξίωση , ξεπροβάλλουν από την αχλή του καιρού  και έρχονται κοντά μας  σαν κορνιζαρισμένες φωτογραφίες στον τοίχο των αναμνήσεων  και μας συντροφεύουν. Για την επιστημονική αξία του βιβλίου τα είπαν αναλυτικά οι εκλεκτοί ομιλητές στην εκδήλωση για την   παρουσίαση του Βιβλίου που έγινε στην Ζίτσα τον περασμένο Σεπτέμβριο, παρουσία πλήθους κόσμου,  ο συγχωριανός μας κ. Τάσος Παπασταύρου και ο φιλόλογος και συγγραφέας κ. Σπύρος Εργολάβος. Ενώ ο ίδιος ο συγγραφέας τόνισε, πως  η αγάπη για τον γενέθλιο τόπο ήταν η δύναμη που τον ώθησε να κάνει αυτή την επίπονη δουλειά, χρόνια ολόκληρα και να μπορέσει ,να εκδώσει αυτό το βιβλίο .   Τον ευχαριστούμε γι αυτό και ευχόμαστε και πάλι να μας εκπλήξει με  κάτι ανάλογα ωραίο !
                                                                                                                                         Β Λ -Π

Για να το προμηθευτείτε δείτε  ΕΔΩ

Για να δείτε τη βιβλιοπαρουσίαση πιέστε ΕΔΩ

Δεν υπάρχουν σχόλια: