Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου 2017

Τα Σπάργανα του Χριστού




Τα Σπάργανα του Χριστού, οι παραδοσιακές Ηπειρώτικες τηγανίτες


 Το πιο σημαντικό έθιμο της Ηπείρου που μάλιστα αναφέρεται και στα τοπικά κάλαντα, είναι τα σπάργανα του Χριστού. Τα σπάργανα δεν είναι άλλο από τηγανίτες στην πλάκα, ένα νοστιμότατο τοπικό γλύκισμα, μελωμένο με ζαχαρόνερο ή πετιμέζι1   και πασπαλισμένο με καρύδια και κανέλα και τις έφτιαχναν την παραμονή των Χριστουγέννων, όταν όλη η οικογένεια ήταν μαζεμένη κοντά στο αναμμένο τζάκι. Εκεί έψηναν τις τηγανίτες, πάνω σε πυρωμένη πλάκα.Τα "Σπάργανα" (τηγανίτες), συμβόλιζαν τα σπάργανα του Χριστού στη Φάτνη.στο κατὰ Λουκάν άγιο Ευαγγέλιο μιλάει για τη φάτνη και τα σπάργανα: «Καὶ ἐσπαργάνωσεν (ἡ Παναγία) αὐτὸν καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν τῇ φάτνῃ».Και λίγο παρακάτω η φάτνη και τα σπάργανα είναι τα σημάδια που έδωσε ο άγγελος στους τσομπάνηδες για ν᾿ αναγνωρίσουν τον Σωτήρα: «Καὶ τοῦτο ὑμῖν τὸ σημεῖον εὐρήσετε βρέφος ἐσπαργανωμένον, κείμενον ἐν φάτνῃ». [Leonid Ouspensky - Ἡ εἰκόνα στὸ φῶς τῆς ὀρθόδοξης ἑρμηνείας (Περὶ τῶν Χριστουγέννων)]Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, την Παραμονή των Χριστουγέννων, πολύ νωρίς το πρωί, οι νοικοκυρές στα χωριά της Ηπείρου, συνήθιζαν να φτιάχνουν τις τηγανίτες στην πλάκα, οι οποίες ήταν μελωμένες με ζαχαρόνερο (ή μέλι), καρύδια και κανέλα και αποτελούσαν ένα τοπικό γλύκισμα της περιοχής.Πρόκειται για μια πεντανόστιμη "στίβα" από τηγανίτες ψημμένς στο τζάκι σε πυρωμένη πέτρα. Αν πάλι δεν έχεις τζάκι, δοκίμασε ένα αντικολλητικό τηγάνι...

1

ΠΕΤ(Ι)ΜΕΖ(Ι)
Το πετ(ι)μέζ(ι), το μέλι δηλαδή από  μούστο των σταφυλιών, είναι  κατ’  εξοχήν παρασκεύασμα της Ζίτσας. Από αυτό θα γίνει η μουσταλευριά και τα ζμπέκια.
Πώς Παρασκευάζεται:
Για να γίνει καλό και γλυκό  το πετμέζ θα πρέπει ο μούστος που βγαίνει από άσπρα σταφύλια (Ντεμπίνα), να είναι 11, βαθμούς τουλάχιστον. Αν τα γράδα είναι  κάτω από 11,5 , ρίχνουμε ένα κιλό ζάχαρη στα 100 κιλά μούστου, ο οποίος στο τέλος  της διαδικασίας θα καταλήξει περίπου στο ¼.
Ακολούθως στραγγίζουμε το μούστο σε πυκνό σουρωτήρι για να τον απαλλάξουμε  από τις όποιες  ζούρες ( κατακάθια)  και μετά το ρίχνουμε στο ρακοκάζανο. Προσθέτουμε επίσης κοσκινισμένη στάχτη  από καυσόξυλα. Καλό θα ήταν η στάχτη να είναι από κλήματα. Δυο βαθιά πιάτα στάχτη σε ρακοκάζανο των  40 κιλών ή κατ΄ άλλους μια χούφτα στάχτη  ή αλλιώς μια μεγάλη  κουταλιά σε κάθε κιλό μούστου, είναι  καλές αναλογίες. Οι παλιές Ζιτσιώτισσες  κανόνιζαν  την αναλογία με το μάτι. Καθώς έλεγαν, λίγη παραπανίσια στάχτη δεν κάνει κακό.  Στη συνέχεια  βάζουμε  φωτιά κάτω από την πυροστιά  και ανακατεύουμε το περιεχόμενο  με μια ξύλινη κουτάλα. Όταν αρχίσει ο βρασμός  και καθώς  ο μούστος φουσκώνει  ή το ραντίζουμε με κρύο νερό, για να κατακάτσει ο αφρός ή ρίχνουμε  έξω τον αφρό, αν θέλουμε ή χαμηλώνουμε τη φωτιά.  Ο μούστος φουσκώνει, διότι η στάχτη έχει ποτάσα και σηκώνει το μούστο πάνω, ενώ η στάχτη κάθεται κάτω. Κατά τη  διάρκεια του βρασμού παίρνουμε  ζουμί με μια κουτάλα για να δούμε αν η στάχτη κατακάθεται και μένει ο μούστος λαγαρός και σε χρώμα κανελί.  Στο τέλος  σβήνουμε τη φωτιά και αφήνουμε το μείγμα 5-6 ώρες  να κρυώσει ή το σκεπάζουμε με ένα ταψί και το αφήνουμε μέχρι  την άλλη μέρα, για να λαγαρίσει. Μεταγγίζουμε το μούστο σε καθαρό καζάνι, προσέχοντας να μην ανακατευθεί με τα κατακάθια της στάχτης. Για ασφάλεια  μπορούμε να το στραγγίσουμε με μια τσαντίλα ή ένα τούλι.
Το λαγαρισμένο μούστο τον ξαναβράζουμε, για να γίνει πετμέζ, αν αυτό το προορίζουμε  για να κάνουμε μουσταλευριά ή μουστόπιτα και το βράζουμε μέχρι να γλυκάνει αρκετά ώστε  να πάρει ένα ανοιχτό καφέ χρώμα. Το υπόλοιπο που θα  το κρατήσουμε για μέλι το βράζουμε περισσότερο, μέχρι να σκουρύνει , να  γίνει παχύρευστο και να πάρει χρώμα σοκολατί. Το διατηρούμε σφραγισμένο  σε πήλινα ή γυάλινα δοχεία και σε μέρος δροσερό (μπίμτσα ή υπόγειο).
Σημείωση:  Πώς θα διαπιστώσουμε  αν έβρασε ο μούστος; Παίρνουμε με ένα κουτάλι το βρασμένο που είναι σαν μέλι και ρίχνουμε  μια σταγόνα πάνω στο νύχι μας. Αν  πάνω στο νύχι κάνει κόμπο αυτό θα πει ότι είναι βρασμένο και έτοιμο. Αν δεν κάνει το ξαναβράζουμε. Τα 100 γραμμάρια πετιμέζι έχουν 270 θερμίδες.

ΜΕ ΦΟΝΤΟ ΤΟ ΑΣΠΡΟ ΜΑΥΡΟ



Διανομή ρουχισμού. Ζίτσα Ιωαννίνων, 14 Φεβρουαρίου 1946...
Φωτογράφος Βούλα Παπαϊωάννου.
Αρχεία Μουσείου Μπενάκη.

Εκδήλωση από το Δήμο Ζίτσας για τη βράβευση αριστούχων μαθητών και αθλητών






 Με την καθιερωμένη τελετή, στη γεμάτη από κόσμο αίθουσα εκδηλώσεων του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ελεούσας ο Δήμος Ζίτσας βράβευσε τους αριστούχους μαθητές των Γυμνασίων και Λυκείων, τους αποφοίτους των Λυκείων που εισήχθησαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και τους διακριθέντες αθλητές σε πανελλήνιους και διεθνείς αγώνες.    
 Την εκδήλωση, το βράδυ της Τετάρτης (20/12/2017), άνοιξε με ομιλία της η αρμόδια  αντιδήμαρχος για θέματα Παιδείας & Αθλητισμού, Γιαννούλα Γεωργούλη, η οποία μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στο σκοπό της διοργάνωσης και απευθυνόμενη προς τους βραβευθέντες τόνισε : «Είμαστε σήμερα, όλοι εδώ, για να τιμήσουμε τον ακούραστο αγώνα που κάνατε και κάνετε, με την βοήθεια των καθηγητών σας και τη συμπαράσταση των οικογενειών σας, ώστε να κατακτήσετε μία θέση στην κοινωνία της μόρφωσης. Σε αυτό το ταξίδι να ξέρετε ότι ο Δήμος Ζίτσας θα είναι συνοδοιπόρος σας. Είναι αλήθεια ότι οι μέρες και οι εποχές που ζούμε είναι πολύ δύσκολες. Η σημερινή κατάσταση που βιώνει η πατρίδα μας, σας δημιουργεί ανασφάλεια για την επαγγελματική σας αποκατάσταση και το εργασιακό σας μέλλον. Όμως δεν πρέπει ούτε να απελπίζεστε, ούτε να εγκαταλείπετε τα όνειρα σας, αλλά σε πείσμα των καιρών να προσπαθείτε για το καλύτερο. Γνωρίζουμε ότι οι νέοι ξέρουν να παλεύουν, ξέρουν από προσπάθειες, υπομονή και επιμονή. Σας συγχαίρουμε έναν – έναν προσωπικά και είμαστε υπερήφανοι για σας. Ζητούμε από όλους σας να είστε οι πρεσβευτές του τόπου μας, του Δήμου Ζίτσας, όπου κι αν βρίσκεστε».
Ο Δήμαρχος Μιχάλης Πλιάκος παίρνοντας το λόγο επεσήμανε τις αξίες και τα ιδανικά που πρεσβεύει ο αγώνας των μαθητών και των αθλητών για διάκριση. «Είμαι σίγουρος, είπε απευθυνόμενος στους μαθητές, πως η δική σας γενιά θα τα καταφέρει πολύ καλύτερα από τη δική μας και από τις προηγούμενες που μας οδήγησαν στην κατάσταση που βιώνουμε σήμερα. Θα πάτε την κοινωνία ένα βήμα πιο μπροστά». Αναφερόμενος δε, στο μήνυμα που θέλει να περάσει η Δημοτική Αρχή μέσω τέτοιων εκδηλώσεων υπογράμμισε: «Από εμάς η αριστεία θα προβάλλεται. Η βραδιά απόψε ανήκει στα παιδιά, οι επιτυχίες τους τα καθιστούν πρότυπα για τις επόμενες γενιές αλλά και εμάς μας δημιουργούν περισσότερες ευθύνες προκειμένου να  ανταποκριθούμε στις προσδοκίες τους για να έχουν τις συνθήκες και το περιβάλλον ώστε να μη σταματούν να ονειρεύονται, να αισιοδοξούν και να δημιουργούν καθώς στην εποχή μας είναι οι πιο σκληρά εργαζόμενοι».  Κλείνοντας ευχήθηκε σε όλους καλή επιτυχία στους στόχους τους, Καλά Χριστούγεννα  και Καλή Χρονιά.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης χαιρετισμό απεύθυνε ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης Βασίλης Γαρδίκος που εξήρε τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς των σχολείων του Δήμου Ζίτσας για τις επιτυχίες τους επισημαίνοντας πως για να πετύχει αυτό χρειάζεται η προσπάθεια όλων. «Κοινός τόπος, κοινή προσπάθεια από όλους, δεν χωράει αντιπολίτευση στην εκπαίδευση», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Υπερήφανη για τις πολλές και σημαντικές διακρίσεις των μαθητών» δήλωσε από την πλευρά της η Πρόεδρος της Δευτεροβάθμιας Σχολικής Επιτροπής του Δήμου Χριστίνα Παπαδημητρίου-Θεμελή και τους προέτρεψε να συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο τον αγώνα τους.
Τα βραβεία και τα αναμνηστικά δώρα στους μαθητές και τους αθλητές των σχολείων του Δήμου Ζίτσας που αρίστευσαν και διακρίθηκαν την περασμένη σχολική χρονιά, επέδωσαν,  ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Αντιδήμαρχοι, Δημοτικοί Σύμβουλοι, Περιφερειακοί Σύμβουλοι,  Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Τοπικών Κοινοτήτων, που παρευρέθηκαν στην εκδήλωση.
Η βραδιά ολοκληρώθηκε με χριστουγεννιάτικες μελωδίες και Ηπειρώτικα κάλαντα από το Καθαριστικό Σύνολο Ροδοτοπίου.


Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου 2017

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΖΙΤΣΑΣ





Την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου στις 04.00 το απόγευμα ο Σύλλογός μας πραγματοποίησε την προγραμματισμένη εκδήλωση με θέμα: Ένα γευστικό ταξίδι με οδηγό το πετιμέζι. Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης παρασκευάστηκαν μουσταλευριά, ζμπέκια και ζεστό ποντζ με τσίπουρο και πετιμέζι που μαζί με τα μουστοκούλουρα προσφέρθηκαν σε όλους τους παρευρισκόμενους. Στην εκδήλωση συμμετείχαν το παιδικό και το νεανικό τμήμα του χορευτικού της Ζίτσας, που με χορούς και χριστουγεννιάτικα δρώμενα μας μετέφεραν στο πνεύμα των ημερών.
Επίσης στο χώρο της εκδήλωσης λειτούργησε έκθεση φωτογραφίας με έργα της ομάδας φωτογραφιστών  Ιωαννίνων.
Παραβρέθηκαν πολλοί συγχωριανοί μας που με την παρουσία τους όπλισαν με δύναμη τα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου μας ώστε στο νέο έτος να προγραμματίσουν και να πραγματοποιήσουν πολιτιστικές εκδηλώσεις αντάξιες της Ζίτσας μας.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου ευχαριστεί θερμά τα παιδιά και το δάσκαλο του χορευτικού για την θαυμάσια παρουσία τους.


Την ομάδα των φωτογραφιστών γιατί με τα έργα τους κόσμησαν την εκδήλωση και τέλος όλους και όλες που τίμησαν με την παρουσία τους μία ακόμα πολιτιστική εκδήλωση στο χωριό μας.
Καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος .Χρόνια πολλά σε όλους.