Ο Ι.Ν ΤAΞΙΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΖΙΤΣΑΣ

Οι Ταξιάρχες της Ζίτσας, μιλάμε πάντα για τον Αη Ταξιάρχη την εκκλησία της Μικρής Συνοικίας του χωριού, που ως την περίοδο του μεσοπολέμου λειτουργούσε και ως ενοριακός Ναός. Ο Ναός τούτος πέρα από θρησκευτικός χώρος είναι ταυτόχρονα και μνημείο σοβαρής ιστορικής και πολιτισμικής αξίας, καταγεγραμμένος από τις Βυζαντινές Αρχαιότητες ως Κτίσμα του 17^ου  αιώνα. Σύμφωνα με την επιγραφή που βρίσκεται στο υπέρθυρο του κυρίως Ναού, ο Ναός έχει ιστορηθεί και αγιογραφηθεί το έτος 1649 από τον περιώνυμο για την εποχή ζωγράφο Κωνσταντίνο, γιό του επίσης μεγάλου ζωγράφου Μιχαήλ, καταγόμενους από το χωριό Λινοτόπι Καστοριάς, κτισμένο τότε στη Βορειοανατολική πλευρά του Γράμμου. (Σήμερα το χωριό δεν υπάρχει).

Οι αγιογράφοι Μιχαήλ και Κωνσταντίνος έχουν καταστεί περιώνυμοι από τις αγιογραφήσεις πολλών ναών της περιόδου εκείνης όπως στη Βίτσα, στο Μονοδένδρι και ευρύτερα στην περιοχή της Βόρειας Ηπείρου. Στο θεματικό περιεχόμενο της Αγιογράφησης του δικού μας Ναού δεσπόζει ο Xριστoλoγικός  κύκλος, (δηλαδή η ζωή του Χριστού), τέσσερις σκηνές από τον Ακάθιστο Ύμνο, ο Αγ. Δημήτριος έφιππος στο Ιερό Βήμα και άλλα.

Ο Ναός μαζί με το Σχολαρχείο (Ελληνικό Σχολείο) που είχε κτισθεί το 1813 (1^η  οργανωμένη σχολική Μονάδα στη Ζίτσα) από  το φιλογενή και φιλόμουσο επίσκοπο Μπουζαίου Κωνστάντιο Φιλίτη, στον παρακείμενο χώρο όπου σήμερα βρίσκεται το Νηπιαγωγείο , ασφαλώς και γαλούχησαν πολλές γενεές Ζιτσαίων και αποτέλεσαν μαζί την πνευματική έπαλξη της Κωμόπολης και συνετέλεσαν σε υψηλό βαθμό στην εθνική αφύπνιση, την πολιτιστική ανάπτυξη και στη συνέχεια στον αγώνα για την εθνική ολοκλήρωση.

Έτσι γίνεται αντιληπτό πως ο Ναός είχε τη δική του ιστορία και προσφορά στην κωμόπολη και απόκτησε με τον καιρό τη δική του πνευματική και πολιτισμική αξία. Δυστυχώς με τον καιρό η ελλιπής συντήρησή του και οι κατά καιρούς άστοχες και άτεχνες επεμβάσεις προκάλεσαν τη διάβρωση της στέγης και της τοιχοποιίας, η οποία διάβρωση έφθασε και στο εσωτερικό του Ναού και προκάλεσε σοβαρές ζημιές στην τόσο αξιόλογη αγιογράφησή του, σε βαθμό που τόσο η αναστύλωση του όσο και η στερέωση και αποκατάσταση των αγιογραφιών του δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Ήδη με την ευαισθησία που επέδειξαν τόσο οι ενορίτες, όσο και πολλοί από τους κατοίκους της κωμόπολης, με τις μικρές ή μεγάλες συνδρομές τους έχει αποκατασταθεί με πληρότητα η στέγη του Ναού, σημαντική υπήρξε εδώ η επί έτη τώρα επαναλαμβανόμενη οικονομική συνδρομή του Μπαγκείου Ιδρύματος.

Με πρόσφατη μελέτη που συντάχθηκε από μηχανικούς της Αθήνας τόσο για το κτίσμα όσο και για τον περιβάλλοντα χώρο με τη φροντίδα του κ. Λάμπρου Δρόσου, οι δύο πλευρές του κτιρίου. βόρεια και μεσημβρινή συνδέθηκαν με μεταλλικούς άξονες και διασφαλίσθηκε έτσι η σταθερότητά του. Το μεγάλο πρόβλημα είναι πλέον η στερέωση και αποκατάσταση των πολύτιμων αγιογραφιών του ως και η διασφάλιση του κτίσματος από παράπλευρες υγρασίες και διαβρώσεις της τοιχοποιίας έργο δαπανηρό και χρονοβόρο, έργο που δεν μπορεί να γίνει χωρίς την έγκριση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Νομού, βασισμένη στη σύνταξη της σχετικής μελέτης στερέωσης και αποκατάστασης των αγιογραφιών ως και των απαιτούμενων  αναστηλωτικών επεμβάσεων.

 Και στο σημείο τούτο τα πράγματα βρίσκονται σε πολύ καλό δρόμο. Η δ/νση Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Νομού απέστειλε τους αρχαιολόγους και συντηρητές της Υπηρεσίας στο Ναό για την αποτύπωση του προβλήματος και τη σύνταξη της σχετικής μελέτης, απαραίτητης προϋπόθεσης για την αναζήτηση των σοβαρών κονδυλίων που θα απαιτηθούν.

Ύστερα από εργασία συντηρητών αρχαιοτήτων  περατώθηκε το έργο της αποτύπωσης των αγιογραφικών προκειμένου να συνταχθεί η σχετική μελέτη και εγκριθεί από το Αρχαιολογικό Συμβούλιο . Έτσι διαγράφονται  ευοίωνα σημεία γιατί με βάση τη μελέτη μπορούν πέρα από τις ιδιωτικές προσφορές, οι οποίες και συνεχίζονται να αναζητηθούν κονδύλια από τη Νομαρχία, την Περιφέρεια, το Υπουργείο Πολιτισμού και μέσα από τα κατά καιρούς οικονομικά προγράμματα της Ε.Ε,

Μεγάλη υπήρξε η συμβολή των γειτόνων , αλλά  και άλλων Ζιτσαίων  που συνέδραμαν με τον τρόπο τους ο καθένας  ώστε να αποκατασταθεί ο ναός ως θρησκευτικός χώρος και ως κειμήλιο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Έτσι  ύστερα από όλα ,τα παραπάνω σαφής είναι η έκκληση, όπως δηλώθηκε από το Εκκλησιαστικό  Συμβούλιο και την Ομάδα Πρωτοβουλίας, προς τον καθένα, που θέλει και  μπορεί να έρθει  αρωγός στο έργο αυτό να μη διστάσει να το κάνει και να είναι βέβαιος πως και το τελευταίο ευρώ θα μετατραπεί σε έργο ή περιουσιακό   στοιχείο του Ναού. Τη σωτηρία τούτου του μνημείου και τούτης της εκκλησιάς  τη χρωστάμε σε κείνους που μας τα κληροδότησαν και σε εκείνους που θα έρθουν.

Τελευταία ξεκίνησαν οι εξωτερικές παρεμβάσεις με πλακόστρωση του περιβάλλοντος χώρου και επένδυση με πλάκες των σκαλοπατιών που οδηγούν στο χώρο, με δαπάνες του Δήμου Ζίτσας  και της εκκλησιαστικής επιτροπής.

 Επίσης έγινε προσπάθεια ανάδειξης  του κωδωνοστασίου , το οποίο κατασκευάστηκε  από το σασί  παλιού  ιταλικού  αυτοκινήτου, χωρίς κατά τη γνώμη μας να είναι και η ενδεδειγμένη. Ίσως μια καλύτερη ανακατασκευή του υπάρχοντος και  πάντα σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρχαιολογίας θα ήταν επιβεβλημένη.

  

Διευκρινιστική Επιστολή της Εκκλησιαστικής Επιτροπής  για τα έργα που έγιναν στον Ι.Ν Ταξιαρχών

  

 Διαβάσαμε το κείμενο που αναρτήσατε στην ιστοσελίδα της Αδελφότητας και διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν ορισμένα σημεία που πρέπει να διευκρινιστούν, όσον αφορά στο έργο που έγινε στον Ι. Ν. των Ταξιαρχών.                                                                                                                             

  Θεωρούμε ότι είναι καθήκον μας, με την επιστολή αυτή, να αποκαταστήσουμε την πραγματικότητα και να πληροφορήσουμε τους συγχωριανούς μας, που καταθέτουν τον οβολό τους, για το έργο που έχει συντελεστεί  εντός και εκτός του Ι. Ν. των Ταξιαρχών.                                                     

   Πριν ξεκινήσει οποιοδήποτε έργο στο εσωτερικό του ναού έπρεπε να στερεωθεί και να στεγανοποιηθεί ο ναός. Όπως πολύ σωστά αναφέρετε, έγινε αντικατάσταση της στέγης και «δέσιμο» των πλευρών με την τοποθέτηση μεταλλικών ελκυστήρων (δοκαριών) στις θέσεις των προϋπαρχόντων ξύλινων.                                                                                              

Σχετικά με την αντιμετώπιση της υγρασίας στο ναό, έγιναν οι παρακάτω εργασίες:                                                                                                                                   α) Εκσκαφή μέχρι το βάθος των θεμελίων περιμετρικά του ναού και κατασκευή αποστραγγιστικού αύλακα (ντρενάζ) με την τοποθέτηση των κατάλληλων υλικών και υδραυλικού συστήματος, ώστε να απομακρύνονται τα νερά της βροχής.    

   β) Έγινε καθαρισμός της εξωτερικής τοιχοποιίας από τα παλιά επιχρίσματα και  αρμολογήματα σε βάθος περίπου 10cmκαι κατασκευάστηκε νέο αρμολόγημα με το κατάλληλο υλικό, πράγμα που μπορεί να το διαπιστώσει κανείς με την πρώτη ματιά, και                                                    

  γ) Έγινε αλλαγή της κλήσης της πλακόστρωσης από τη μεριά του Παιδικού Σταθμού, για να μην εισχωρούν τα νερά στα θεμέλια του ναού.     

 Όλες οι παραπάνω εργασίες που έγιναν με τις υποδείξεις και την επίβλεψη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων την Άνοιξη και το Καλοκαίρι του 2015, ήταν, όπως πολύ σωστά αναφέρετε, και χρονοβόρες και  αρκετά δαπανηρές. Πραγματοποιήθηκαν  χάριν του ενδιαφέροντος των Ζιτσαίων, και θα προστατεύουν για πολλά-πολλά χρόνια το ναό από την υγρασία και τη φθορά.                                                                                                                                      Το Καλοκαίρι του 2016 με την συνδρομή του Δήμου Ζίτσας, καθότι ο Δήμος εκπόνησε τη μελέτη και ανέλαβε μεγάλο μέρος της δαπάνης, ολοκληρώθηκαν οι εξωτερικές παρεμβάσεις που αφορούν στην πλακόστρωση του περιβάλλοντος χώρου και των σκαλοπατιών που οδηγούν στο χώρο του ναού.

    Παράλληλα με τις παραπάνω εργασίες, στο εσωτερικού του ναού έγινε ο καθαρισμός των εικόνων και του διακόσμου του Τέμπλου με δαπάνες συγχωριανών μας. Επίσης με τις συνεχόμενες ετήσιες οικονομικές ενισχύσεις του Μπαγκείου Ιδρύματος και τις προσφορές πολλών Ζιτσαίων, ,έγιναν εργασίες συντήρησης μεγάλου τμήματος των τοιχογραφιών. Ευελπιστούμε η ολοκλήρωση της συντήρησης των τοιχογραφιών να πραγματοποιηθεί σύντομα.

    Όσον αφορά στο καμπαναριό του Ι. Ν. των Ταξιαρχών, από το 2014 υποβάλλαμε κατ’ επανάληψη στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων προτάσεις και σχέδια για την κατασκευή του. Είχαμε την πρόθεση, και εμείς ως Εκκλησιαστική Επιτροπή και ο δωρητής, να γίνει μια μεγαλύτερη και δαπανηρότερη παρέμβαση. Η άποψη όμως και το πνεύμα της Εφορείας Αρχαιοτήτων ήταν να παραμείνει το καμπαναριό ως έχει, σύμφωνα με το έγγραφο που σας επισυνάπτουμε.

    Σε όλες μας τις παρεμβάσεις στα εκκλησιαστικά μνημεία κρίνουμε σκόπιμο να ενεργούμε σύμφωνα με τις υποδείξεις των ειδικών επιστημόνων, αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων της Εφορείας Αρχαιοτήτων, που είναι οι πλέον αρμόδιοι, αφ’ ενός για να προκύπτει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και αφ’ ετέρου να αποφεύγουμε κυρώσεις για αυθαίρετες παρεμβάσεις σε ιστορικά μνημεία.

    Τελειώνοντας θέλουμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι δεν αμφισβητούμε καθόλου το ειλικρινές ενδιαφέρον του κάθε Ζιτσαίου και των φορέων της Ζίτσας για τη διάσωση και συντήρηση των μνημείων του τόπου μας.

                                                                     Ζίτσα 8 Ιανουαρίου 2017

                   Εκκλησιαστική Επιτροπή Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Ζίτσας