Διακήρυξη της οργανωτικής επιτροπής του Α΄ Πανηπειρωτικού Αμπελουργικού Συνεδρίου , Ζίτσα 1η Δεκεμβρίου 1934

ΔΙΑΚΗΡΥΞΙΣ

ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ Α΄ ΠΑΝΗΠ.

ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Προς τοὺς Ἀμπελουργοὺς ὅλων τῶν ἀμπελουργικῶν περιφερειῶν Ἠπείρου.

Συνάδελφοι,

Ἡ ὡς τὰ χτὲς οἰχτρὴ θέση μας ἐχειροτέρεψε πιὸ πολὺ σήμερα ἀπὸ τὴ συνέχεια καὶ τὸ δυνάμωμα τῆς ἀντιαμπελουργικῆς πολιτικῆς τοῦ Κράτους μέσα στὴ συνεχιζόμενη οἰκονομικὴ κρίση ποὺ ἐχτύπησε καὶ τὴν παραγωγὴ μας σὰν στοιχεῖο τῆς ἀγροτικῆς οἰ­κονομίας. Ποτὲ οἱ ἀμπελουργοὶ δὲν ἐγνώρισαν προστασία ἀπὸ μέρους τῶν ἁρμο­δίων, ἀλλὰ μιὰ πολύμορφη ἐκμετάλλευση ἀπὸ παντοῦ. Οἱ ἀμπελουργοὶ βλέπουν ἔτσι τὴν παραγωγὴ τους ποὺ περνάει μιὰ βαθειὰ κρίση ἐξ αἰτίας τῆς ὡς τὰ τώρα ταχτικῆς τοῦ κράτους καὶ τῆς Γενικῆς οἰκονομικῆς κρίσης ἐγκαταλελειμένη χωρὶς καμιὰ ἐνίσχυση (δάνεια, ἐνισχύσεις, ἀσφάλειες, φάρμακα, γεωπόνους, λιπάσματα δωρεὰν κλπ.) νὰ κα­τα­στρέφεται τελειωτικὰ ἀπὸ τοὺς φόρους στὸ ρακί, στὸ κρασί, τὴ για­λό­πετρα, τὸ θειάφι, λιπάσματα κλπ. Ἀπὸ τὰ βαρειὰ χρέη καὶ δάνεια στοῦς τοκογλύφους καὶ τὲς Τράπεζες, ἀπὸ τὲς ἑταιρεῖες οἴνων καὶ οἰνοπνευμάτων καὶ τοὺς ἐμπόρους ποὺ ἐκμεταλλευόμενοι τὶς ἄμεσες ἀνάγκες λόγω τῆς γενικῆς φτώχειας μας καὶ τῆς ἐγκα­τάλειψής μας χωρὶς δάνεια, ἐνισχύσεις, ἀποθῆκες, μηχανήματα κλπ. ἀγοράζουν τὰ προϊόντα μας σὲ ἐξευ­τε­λιστικὲς τιμὲς ὥστε στὸ τέλος νὰ μὴ μένη τίποτε σὲ μᾶς τοὺς παραγωγοὺς ἀπὸ τὴν ἐσοδεία μας.

Μὰ αὐτὸ τὸ κατάντημά μας στενεύει καὶ τὲς δικιὲς τους ἀπολαυὲς καὶ κάνει δύ­σκο­­λη τὴν αὔξηση τῶν κερδῶν τους. Γι’ αὐτὸ γιὰ καλύτερο καὶ εὐκολώτερο ξεζού­μι­σμα και­νούρ­για μέτρα παίρνονται, τάχα γιὰ δική μας προστασία, μὲ τὴν ἵδρυση Ἀνα­γκα­στικοῦ Συνεταιρισμοῦ καὶ Αὐτόνομου Οἰνοπνευματικοῦ Ὀργανισμοῦ ποὺ θὰ ὠφελήση μονάχα Κράτος, οἰνοπν. ἑταιρεῖες, Τράπεζες, ἐμπόρους ἐνῶ γιὰ μᾶς θἇναι τὸ τελειωτικὸ ξε­πούλημα. Γιατὶ ὅπως συμβαίνει μὲ τοὺς σταφιδοπαραγωγοὺς ἀπὸ τὸ ΑΣΟ δὲ θὰ ὁρίζομε οὔτε ἀμπέλια οὔτε τὰ προϊόντα μας. Ἡ παραγωγὴ κρασιοῦ καὶ τσίπουρου θὰ μονο­πωληθῆ, τὰ σταφύλια μας ὅλα ἀναγκαστικὰ καὶ σὲ τιμὲς ποὺ θὰ καθορίζουν αὐτοὶ οἱ ὀργανισμοὶ θὰ τὰ παίρνουν οἱ συνεταιρισμοὶ καὶ ὁ ΑΣΟ δίνοντας σὲ μᾶς ὅσα περι­σέψουν ὕστερα ἀπὸ τὸ βάσταγμα γιὰ φόρους στὸ Κράτος, χρέη στὲς Τράπεζες, ἔξοδα τοῦ Ὀργανισμοῦ καὶ ἄλλα παρακρατήματα.

Μπροστὰ σ’ αὐτὴ τὴν κατάσταση ποιὰ ἡ δικὴ μας στάση;

Γι’ αὐτὸ ἐμεῖς νοιώθοντας καλὰ τὴ σημασία τῆς κινητοποίησης ὅλων τῶν ἀμπε­λουρ­γῶν τῆς Ἠπείρου ποὺ βρίσκονται σὲ χειρότερη κατάσταση ἀπὸ ὅλες τὲς ἄλλες περιφέρειες, δίχως ἐπαρκῆ δάνεια, ἐνισχύσεις, μηχανήματα, ἐργαλεῖα κλπ. σὲ  βαρύτερη φορολογία καὶ γενικὰ σὲ πιὸ ἐξαθλιωμένη θέση κι’ αὐτὸ γιατὶ εἶνε καὶ πιὸ ἀδρανεῖς, καλοῦμε τὸ Α΄ Πανηπειρωτικὸ Ἀμπελουργικὸ Συνέδριο στὴ Ζίτσα στὶς 6 Γενάρη τοῦ καινούργιου χρόνου 1935 ἡμέρα Κυριακή τὸ πρωΐ, ὄπου οἱ ἀντιπρόσωποι ὅλων τῶν ἀμπελουργικῶν περιφερειῶν τῆς Ἠπείρου, θὰ σκεφτοῦμε γιὰ τὴν κατάστασή μας καὶ θὰ ἀποφασίσουμε ἐλεύθερα ἀπὸ κοινοῦ τὶ καὶ πῶς θὰ λύσουμε τὰ ζητήματα ποὺ μᾶς ἀπασχολοῦν.

Ἀλλὰ διὰ νὰ ἐπιτύχῃ τὸ Συνέδριό μας πρέπει ὅλοι οἱ ἀμπελουργοὶ στὸ ἀρκετὸ διάστημα ποὺ μεσολαβεῖ, νὰ πραγματοποιήσουν συσκέψεις καὶ συγκεντρώσεις σὲ κάθε χωριὸ καὶ ἀφοῦ συζητήσουν γιὰ τὰ γενικὰ καὶ ἰδιαίτερα ἀμπελουργικὰ ζητήματα νὰ βγάλουν ἀντιπροσώπους (1 στοὺς 10 συγκεντρωμένους) γιὰ τὸ Συνέδριο ἐφοδια­σμέ­νους μὲ πληρεξούσια ὑπογραμμένα ἀπὸ τοὺς ἀμπελουργοὺς σὲ ἁπλὸ χαρτί. Ὅμως ἔχουν δικαίωμα ὅλοι οἱ ἀμπελουργοὶ νὰ παρακολουθήσουν τὸ Συνέδριο. Ὅλοι οἱ ἀμπελουργοὶ πρέπει σὰν ἕνας ἄνθρωπος νὰ κινηθοῦν γιὰ τὴν ἐπιτυχία τοῦ Συνεδρίου μας καὶ ἐλεύθερα νὰ ρθοῦν γιὰ νὰ διατυπώσουν τὲς γνῶμές τους πάνω στὴν κατάσταση καὶ νὰ ὑποδείξουν τὰ μέτρα ποῦ πρέπει κατὰ τὴν γνώμη τους νὰ παρθοῦν, πέρνοντας ὑπ’ ὄψει ὅτι ζωτικὰ μας ζητήματα πάντοτε εἶναι ἄμεσα ἡ δὲ σύγκληση τοῦ Συνεδρίου ἄν καὶ καθυστερημένη πάντοτε εἶναι κατάλληλη γιὰ τὴ διεκδίκηση τῶν αἰτημάτων μας ποὺ ἀλλοιῶς ὅπως ὅλα μας τὰ ζητήματα θὰ μείνουν γιὰ μᾶς ἄλυτα. Τὸ ὅτι καθυστερήσαμε αὐτὸ νὰ διπλασιάσει τὴ θέλησή μας.

Ὅσο πιὸ πολλοὶ ἀντιπρόσωποι πάρουν μέρος στὸ Συνέδριο τόση μεγαλύτερη θἆναι ἡ ἐπιτυχία μας, τόσο καλλίτερα θὰ διατυπωθοῦν οἱ γενικὲς καὶ ἰδιαίτερες γιὰ κάθε περιφέρεια διεκδικήσεις μας.

Τὸ Συνέδριό μας θὰ βάλει τέλος στὴν ἐγκατάλειψή μας καὶ ἀρχὴ στὴν πάρα πέρα ἐπιτυχία σ’ ὅλα μας γενικὰ τὰ ζητήματα. Ἀπὸ ὅλες τὶς Ἀμπελουργικὲς περιφέρειες, ἀπὸ ὅλα ἀμπελουργικὰ χωριὰ καὶ τὸν τελευταῖο ἀμπελουργὸ πρέπει στὶς 6 τοῦ Γενάρη νἀρθοῦνε στὴ Ζίτσα ἀντιπρόσωποι.

Τὸ σύνθημά μας νὰ σηκώσει ὅλους τοὺς Ἀμπελουργοὺς τῆς Ἠπείρου σὲ συναγερμὸ πραγματικό:

Ἐμπρὸς γιὰ τὴν ἐπιτυχία τοῦ Α΄ Πανηπειρωτικοῦ Ἀμπελουργικοῦ Συνεδρίου.

Η ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Χρῆστος Ζέρβας (Μέλος Δ. Σ. Συνεταιρισμοῦ Ζίτσης), Βαγγέλης Μελισσόβας (Μέλος Κοινοτικοῦ Συμβουλίου Πρωτόπαπα), Γιάννης Γραβάνης (Ἀντιπρόεδρος Κοινοτικοῦ Συμβουλίου Λειγοψᾶς), Μῆχος Σιάτρας (Ἀντιπρόεδρος Κοινοτικοῦ Συμβουλίου Καρίτσας).

Ζίτσα 1 Δεκέμβρη 1934.

Το ανωτέρω κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ηπειρωτικόν Μέλλον, αρ. 7 / 1-1-1935. Πρόκειται για διακήρυξη της οργανωτικής επιτροπής του Α΄ Πανηπει­ρωτικού Αμπελουργικού Συνεδρίου, συνταγμένη στη Ζίτσα την 1^η Δεκεμβρίου 1934, ενόψει της διεξαγωγής των εργασιών του στη Ζίτσα, στις 6 Ιανουαρίου του έτους 1935, παρουσιάζει δε, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικό ενδιαφέρον τόσο από ιστορική σκοπιά όσο και από τη δυνατότητα που παρέχει για συσχετίσεις και παραλληλισμούς με τη σημερινή πραγματικότητα.

Όσον αφορά την ιστορική διάσταση του κειμένου, κατ’ αρχάς μας εισάγει στην ατμόσφαιρα της εποχής, εστιάζοντας συγκεκριμένα στα προβλήματα των αμπελουρ­γών, που είναι πάμπολλα, και προβάλλοντας συνάμα την ανάγκη να διεκδικηθεί λύση τους σε όφελος των παραγωγών.

Καταδεικνύει, επί­σης, τη σπουδαιότητα της αμπελουργικής ζώνης της Ζίτσας, στην οποία τον τόνο δί­νουν οι τέσσερις όμορες κοινότητες (Ζίτσα, Πρωτόπαπα, Κα­ρί­τσα και Λιγοψά), και ειδικότερα το αυξημένο ειδικό βάρος που έχει η Ζίτσα στις ε­ξε­λίξεις, όντας πα­ρα­δο­σιακά το αδιαφιλονίκητο κέντρο της αμπελοκαλλιέργειας. Δεν φαίνεται τυχαία, από την άποψη αυτή, ούτε η σύνθεση της οργανωτικής επιτρο­πής ούτε η επιλογή της Ζίτσας ως χώρου φιλοξενίας του Συνεδρίου.

Αξιοπρόσεκτη, εξάλλου, για τη γενικό­τερη οικονομική συγκυρία είναι η επισή­μαν­­ση για τη σοβούσα ακόμη στη χώρα μας μεγάλη οικονομική κρίση, που ως γνω­στόν εκδηλώ­θηκε πρώτα στις ΗΠΑ, το 1929, και τάχιστα έλαβε παγκό­σμιες διαστά­σεις, αγκαλιάζοντας τη μία μετά την άλλη τις καπιταλιστικές οικονομίες.

Επιπροσθέτως, το κείμενο, χωρίς να αποτελεί επ’ ουδενί κομματικό ντοκουμέντο, προβάλλει εντούτοις ευανάγνωστα μια αριστερή οπτική, όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο απο­τιμώνται οι αιτίες της κακοδαιμονίας των αμπελο­καλ­λιερ­γητών, άποψη που προ­κύπτει τόσο από τη σφοδρή κριτική στο καπιταλιστικό κράτος και στους οργανι­σμούς του, καθώς και στους φορείς της τότε ιδιωτικής πρωτοβουλίας που ε­μπλέ­­κο­νται στον κύκλο εμπορίας των σταφυλιών και των παραγώγων τους (οινο­πνευ­μα­τικές εταιρίες, εμπό­ρους), όσο και από την εκτίμηση των συντα­κτών της διακήρυ­ξης ότι η πάγια υπό κανονικές συνθήκες εκμετάλλευση [και] των αμπελουρ­γών βα­θαίνει και εντείνε­ται κατά την περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης, καθώς οι εκμε­ταλ­λευτές, στην προ­σπά­θειά τους να υπερβούν με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες τα κρισιακά φαινόμενα και να διασφαλίσουν παράλληλα την κερ­δο­­­­φορία τους, μετακυ­λίουν τις συνέπειες της κρίσης στους εκμεταλλευόμενους.

Η στελέχωση, εξάλλου, της οργανωτικής επιτροπής από άτομα εγνωσμένων μαρ­ξι­στικών πεποιθήσεων, όπως ο Ζιτσαίος Χρήστος Ζέρβας[1] και ο Πρωτοπαπαδίτης Βαγ­γέλης Μελισσόβας[2] – ενώ και οι έτεροι δύο, ως υπογράφοντες τη διακήρυξη, φαί­νε­ται να «φλερτάρουν» στη φάση αυτή με τις αριστερές ιδέες–, επιμαρτυρεί τη διείσδυση της σοσιαλιστικής ιδεολογίας, υπό το βάρος ασφαλώς και των οξύτατων προβλημάτων, στον αμπελουργικό χώρο. Από μια ευρύτερη σκοπιά η διακήρυξη, εμμέσως πλην σαφώς, προσανατολίζει σε γενικότερη δραστηριοποίηση την περίοδο αυτή κομμουνιστικών πυρήνων στη Ζίτσα και στη γύρω περιοχή και στην ενεργό παρέμβαση και συμμε­τοχή τους στους διεκδικητικούς αγώνες της εποχής[3].

Τέλος, το κείμενο αφήνει να διαφανεί η αξία και η σημασία της μαζικής συλλο­γι­κής δράσης για την αποτελεσματικότητα των αγωνιστικών διεκδική­σεων.

Όσο για τη συνάφειά του με τις σημερινές εξελίξεις, αυτή αντανακλάται αβίαστα τόσο στην κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στον αμπελουργικό τομέα, όπου παρα­τηρείται ραγδαία επιδείνωση και υποβάθμιση της θέσης των αμπελουργών και το μέλλον της αμπελοκαλλιέργειας διαγράφεται όσο ποτέ αβέβαιο και επισφαλές, όσο και, κυρίως, στο πρωτοφανούς κλίμακας και απίστευτης έντασης και αγριότητας αντι­λαϊκό τσουνάμι σφαγιαστικών μέτρων, που βεβαίως, όπως και στο παρελθόν, παίρ­νονται για το καλό μας, για τη σωτηρία μας!!! Από την άποψη αυτή το κείμενο της διακήρυξης αποκτά χωρίς αμφιβολία μια αξιοσημείωτη επικαιρότητα. Αν μάλιστα συμβάλει έστω και λίγο στον ταξικό αναπροσανατολισμό των σύγχρονων πληβείων και στην κατάδειξη του πραγματικού αντιπάλου, η δημοσίευσή του δεν θα είναι χωρίς σημασία. Σε κάθε περίπτωση, για να μιλήσουμε μεταφορικά, το παραμύθι έχει δράκο και, ας μη γελιόμαστε, happy end δεν πρόκειται να υπάρξει χωρίς την εξουδετέρωσή του. Δι­α­­­­φο­­­­­­ρε­τικά, «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, [θα] προσμένουμε, ίσως, κά­ποιο θάμα!»[4]. 

                                                                                    Γιάννενα, 26-11-2012

                                                                                    Θόδωρος Δ. Κοσμάς

---

[1] Πρόκειται για το Χρήστο Ζέρβα του Νικολάου, αδελφό της Χρυσάνθης Ζιτσαίας, γεννηθέντα στη Ζίτσα το 1899. Είχε έντονη παρουσία στα κοινοτικά πράγματα (αγώνες για διαχείριση Ζιτσαίου κληροδοτήματος, για ίδρυση οινοποιείου κτλ.). Υπήρξε μέλος του κομματικού πυρήνα Ζίτσας του ΚΚΕ ήδη από το 1932. Στις εκλογές του 1936 εκτέθηκε ως υποψήφιος του Παλλαϊκού Μετώπου. Διώχτηκε για τη δράση του επί Μεταξά. Φονεύτηκε στον εμφύλιο, όντας μαχητής του ΔΣΕ.

[2] Ωσαύτως κομματικό μέλος και ο Βαγγέλης Μελισσόβας, γεύτηκε επίσης τον κατατρεγμό από το μεταξικό καθεστώς και είχε το ίδιο με τον Χ. Ζέρβα τέλος, μαχόμενος και αυτός για τις ιδέες του μέσα από τις τάξεις του ΔΣΕ.

[3] Οι διεργασίες αυτές επιβεβαιώνονται και από άλλες πηγές, όχι αποκλειστικά φιλοκομμου­νιστικές αλλά και αστικές. Βλ. σχετικά Θ. Κοσμάς, «Άγνωστη διακήρυξη για το κληρο­δότημα Δημη­τρίου Ζιτσαίου (1931/1933)», Δωδώνη:Ιστορία και Αρ­χαι­ο­­λογία, τόμος ΛΕ΄ (2006), σσ. 170-174. Για την ιστο­­­ρία αξίζει να προστεθεί εδώ ότι η φασιστική δικτατορία του Μεταξά ανέκοψε τη δράση των πυρήνων αυτών [και] στην περιοχή της Ζίτσας, διαλύοντας σχεδόν τις κομματικές οργανώσεις. 

[4] Κώστας Βάρναλης, Μοιραίοι (οι δύο επιλογικοί στίχοι του ποιήματος^. το [θα] είναι δική μου προσθή­κη επιβεβλημένη από τη ροή του λόγου, γι’ αυτό και τέθηκε σε αγκύλες).