Δημήτριος Νικολίδης

Ύστερα από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ζιτσαίων της Αθήνας η Αδελφότητά μας μετονομάζεται σε Αδελφότητα Ζιτσαίων Ηπείρου «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΚΟΛΙΔΗΣ» ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης προς τον ήρωα – εθνεγέρτη και σύντροφο του Ρήγα Δημήτριο Νικολίδη. Το παρόν τεύχος της εφημερίδας μας είναι αφιερωμένο στον ήρωά μας.


Ο Δημήτριος Νικολίδης γεννήθηκε στη Ζίτσα του νομού Ιωαννίνων το έτος 1766. Στο χωριό μας έζησε τα παιδικά του χρόνια κι έμαθε τα πρώτα γράμματα. Η τοπική παράδοση διέσωσε ότι ορφάνεψε μικρός από μάνα και πατέρα. Ο θείος του Ζαχαρίας, καλόγερος στο μοναστήρι του Αη- Λια της Ζίτσας ,τον πήρε μαζί του και τον μεγάλωσε και στη συνέχεια φρόντισε να τον στείλει στη Βλαχιά σε μοναστήρι- μετόχι του Αη- Λια της Ζίτσας. Εκεί με τη βοήθεια του ηγούμενου του μοναστηριού τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Ο μητροπολίτης Δοσίθεος Φιλίτης, ηπειρώτικης καταγωγής, τον βοήθησε να μεταβεί στη Βιέννη , όπου σπούδασε ιατρική. Παίρνοντας το δίπλωμά του, εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Βιέννη ασκώντας το επάγγελμα του ιατρού.
Με το Ρήγα, ο Νικολίδης σχετίζονταν από τη Βλαχιά ακόμα, στη Βιέννη όμως συνδέθηκε μ’ αυτόν πολύ και σαν έλαχε να ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεση, οι σχέσεις τους έγιναν πιο στενές και πιο εγκάρδιες. Όταν δε ο μεγάλος και ηφαιστειώδης αυτός εθνεγέρτης άρχισε να τον κατηχεί στη Μεγάλη Ιδέα του Λυτρωμού του Γένους , το άδολο αυτό Ζιτσιωτόπουλο, απάντησε πρόθυμα, ολόψυχα και αδίκαστα «παρών» στο προσκλητήριο κι έγινε αφοσιωμένος οπαδός της Μεγάλης Ιδέας και πρόθυμος υπηρέτης της. Εκεί λοιπόν στη Βιέννη ο Ρήγας, ο Νικολίδης και οι γνωστοί απ’ την ιστορία πατριώτες δημιούργησαν τον πρώτο επαναστατικό πυρήνα και κατέστρωσαν τα σχέδια για την οργάνωση και προετοιμασία του μεγάλου και ιερού αγώνα, ενός αγώνα που προμηνύονταν σκληρός και αδυσώπητος, αγώνας ζωής και θανάτου από την έκβαση του οποίου θα κρίνονταν η τύχη της φυλής μας.
Στο έργο αυτό ο Νικολίδης έδειξε μεγάλο και φλογερό ζήλο, αφοσιώθηκε δε ολόψυχα, παραβλέποντας τη λαμπρή επαγγελματική του σταδιοδρομία.
Σ’ αυτόν ο Ρήγας ανέθεσε τη μετάφραση του βιβλίου «Νέος Ανάχαρσις» του Αββά Μπαρθελεμί, το οποίο είναι ένας ύμνος στην ελληνική αρχαιότητα και το οποίο συνετέλεσε στη δημιουργία φιλελληνικού κλίματος στη Δ. Ευρώπη.
Η σκληρή μοίρα όμως δεν επέτρεψε να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν το έργο τους. Η αυστριακή αστυνομία μόλις έμαθε τη «συνωμοτική δράση» τους, τους έπιασε και τους φυλάκισε. Οι απολογίες τους διεσώθησαν στα αρχεία της αστυνομίας της Βιέννης και δημοσιεύτηκαν από το Φιλέλληνα Γάλλε καθηγητή Αιμίλιο Λεγκράν, μεταφράστηκαν δε από τον ιστορικό Σπύρο Λάμπρου. Το τέλος γράφτηκε στις φυλακές Βελιγραδίου τον Ιούνιο του 1798.
Αν και είναι αλήθεια ότι πολλές μορφές που έχουν εμπνευστεί από τα ευγενέστερα ιδανικά και που με την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία τους θρόνιασαν στη συνείδηση του έθνους κι έγιναν σύμβολά του, όπως ο Ρήγας, ο Νικολίδης και οι άλλοι συνεταίροι τους, είναι μορφές πανελλήνιες που η ακτινοβολία τους καταυγάζει απ’ άκρη σ’ άκρη τον ελληνικό ουρανό και στέλνει το γλυκό της φως πολύ μακρύτερα ακόμα, στον ορίζοντα όλης της ανθρωπότητας , γιατί η απήχηση του έργου και της θυσίας τους είναι παγκόσμια.
Τέτοιες λοιπόν ολύμπιες μορφές ασφαλώς δεν εγκλωβίζονται και δεν χωρούν σ’ έναν μικρό και περιορισμένο τόπο, την ιδιαίτερη πατρίδα, αλλά πετούν σαν αετοί , αγκαλιάζουν και κάνουν πατρίδα ολόκληρη την Ελλάδα για την ελευθερία της οποίας αφοσιώθηκαν ολόψυχα και πρόσφεραν και την ύπαρξή τους ακόμα ολοκαύτωμα στο βωμό της κι έγιναν πρωτομάρτυρές της.
Η Ζίτσα σαν γενέτειρα του Νικολίδη δικαιούται να είναι περήφανη και να τον θεωρεί καύχημά της και πραγματικό στολίδι της .