Στις 10 Ιανουαρίου 2023 η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποφάσισε την κατάταξη του Πατριάρχη Ιερεμία A’ στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας και τον εορτασμό της μνήμης του στις 13 Ιανουαρίου εκάστου έτους, ημέρα της Κοιμήσεώς του.
Ο Ιερεμίας Α΄ υπήρξε Οικουμενικός Πατριάρχης από το 1522 ως το 1546, με μία διακοπή κατά τα έτη 1524-1525.
Καταγόταν από τη Ζίτσα της Ηπείρου και εξελέγη Μητροπολίτης Σόφιας προ του 1513.
Είχε περιορισμένη μόρφωση, αλλά ήταν πολύ δημοφιλής και είχε μεγάλες διοικητικές ικανότητες.
Εξελέγη από την Ιερά Σύνοδο Οικουμενικός Πατριάρχης με την στήριξη του άρχοντα Κωνσταντίνου Κουνούπη στις 31 Δεκεμβρίου του 1522, καταβάλλοντας ως δώρο στον Σουλτάνο 500 νομίσματα φραγκικής κοπής και 3.500 φλουριά ως ετήσια οφειλή.
Περί τον Απρίλιο ή Μάιο του 1524, και ενώ βρισκόταν σε περιοδεία στην Κύπρο, Αίγυπτο, Παλαιστίνη και το όρος Σινά, ανέβηκε αντικανονικά στον Θρόνο ο Σωζοπόλεως Ιωαννίκιος.
Με τη βοήθεια των Πατριαρχών Αντιοχείας και Αλεξανδρείας, ο Ιερεμίας κατόρθωσε να ανατρέψει την πραξικοπηματική εκλογή και ο Ιωαννίκιος καθαιρέθηκε από δύο Συνόδους, μία στα Ιεροσόλυμα και μία στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Ιερεμίας αποκαταστάθηκε επισήμως στις 24 Σεπτεμβρίου 1525 με βεράτιο του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α΄ και έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τον κλήρο και τον λαό της Κωνσταντινούπολης, αποκτώντας στο εξής μεγάλη επιρροή.
Επί των ημερών του (1536), το πρώην Κελί Σταυρονικήτα, το οποίο ανήκε από το 1287 στην Μονή Κουτλουμουσίου και στη συνέχεια, ως το 1533, στην Μονή Φιλοθέου, εκχωρήθηκε σε αυτόν από την Ιερά Κοινότητα[12] και αναβιβάστηκε σε Μονή Σταυρονικήτα, γινόμενη έτσι η εικοστή μονή του Αγίου Όρους.
Κατόπιν προσκλήσεως της Ιεράς Κοινότητος, ο Πατριάρχης Ιερεμίας ενεπλάκη προσωπικά στην ανοικοδόμηση της Μονής, της οποίας αναδείχτηκε ευεργέτης και την οποία ανακήρυξε σταυροπηγιακή το 1544.
Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του κατάφερε να σώσει πολλές εκκλησίες, οι οποίες απειλούνταν να κατεδαφιστούν από τους Τούρκους, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι η Πόλη παραδόθηκε και δεν αλώθηκε.
Επίσης, το 1537 πέτυχε την έκδοση διατάγματος του Σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, με το οποίο σταματούσε η μετατροπή εκκλησιών της Κωνσταντινούπολης σε τζαμιά, απόφαση που όμως δεν επιβεβαιώθηκε από τους διαδόχους του.
Φαίνεται ότι επί της Πατριαρχίας του καθιερώθηκε το εμβατοίκιον, δηλαδή να δίνουν οι αρχιερείς, με την εκλογή τους, χρηματικό δώρο στο Πατριαρχείο για την οικονομική του στήριξη.
Τον Οκτώβριο του 1538 δώρισε μέρος της περιουσίας του στο Πατριαρχείο.
Πατριάρχευσε μέχρι το 1546, οπότε ασθένησε. Παραιτήθηκε από τον Θρόνο, εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός με το όνομα Ιωάννης και πέθανε στην Βράτσα της επαρχίας Τυρνόβου στη Βλαχία, στις 13 Ιανουαρίου 1546.
Αυτός λοιπόν ήταν ο Ιερεμίας, το αγνό και άδολο φτωχόπαιδο της Ζίτσας που ξεκίνησε από τον Αϊλιά της με τον καλογερικό σκούφο στο κεφάλι και το ραβδί στο χέρι, με φτωχικά εφόδια στη σάκα του αλλά πλούσια αισθήματα στην ψυχή κι έφτασε λαχομανώντας στην Πόλη για να αναλάβει τη διακυβέρνηση του σκάφους του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας , σε μια εποχή που αυτό κλυδωνιζόταν από την πιο άγρια μπόρα του πάντοτε θολού και πάντοτε τρικυμισμένου πελάγους της Τουρκοκρατίας και να το δασώσει με την πολιτικότητα και τη σοφία του. Δίκαια λοιπόν χαρακτηρίστηκε από την ιστορία σαν ικανότατος Πατριάρχης και του δόθηκε απ’ αυτή ο τιμητικότατος τίτλος του σωτήρα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Απετέλεσε ασφαλώς την ζύμη από την οποία αργότερα η Ήπειρος έπλασε τα επιφανή και ένδοξα τέκνα της , τα οποία τη λάμπρυναν και τη δόξασαν.
Όταν ο Ιερεμίας φτωχό κι απροστάτευτο καλογερόπουλο αποχαιρετούσε τούτα δω τα μοσχοβολημένα χώματα που τον βλάστησαν κι έφυγε βαδίζοντας προς το άγνωστο, αλάλητο ακόμα παιδί , με το ξανθό χνούδι στα μάγουλα αλλά και την επίμονη σκέψη στο νου να βρει καλύτερη τύχη, που να φαντάζονταν τα μεγαλεία και τη δόξα που του επεφύλασσε η μοίρα. Να φτάσει δηλαδή στο υψηλότερο σκαλοπάτι της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και να ανεβεί στον Πήγασο της αθανασίας και του θρύλου. Η γενέτειρά του Ζίτσα καυχάται για την τόσο μεγάλη προκοπή του και τον καμαρώνει σαν το πιο λαμπρό και πιο πολύτιμο στολίδι της .
Σήμερα στον πρώτο επίσημο εορτασμό της ιεράς μνήμης του προσερχόμαστε παρακλητικώς λέγοντάς του: "Όσιε Ιερεμία , σύγχρονε Άγιε του Θεού βλέπεις, γνωρίζεις τους χαλεπούς καιρούς που ζούμε. Ξέρεις τα προβλήματα που μας απασχολούν. Επειδή δεν έχουμε ούτε τη σοφία σου, ούτε την υπομονή σου, περισσότερο δε την αγιότητά σου, γι' αυτό σε παρακαλούμε γίνε μεσίτης μας προς το Θεό, παρακάλεσέ τον για να μας ενισχύσει και γίνε συνοδοιπόρος μας στον αγώνα για την παραμονή μας στο δρόμο της σωτηρίας
Υ/Γ: Ο Ιερεμίας υπήρξε ένας από τους μακροβιότερους Πατριάρχες στην ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου μετά την Άλωση. Η πατριαρχία του διήρκεσε εικοσιτέσσερις χρόνους (1522-1546), αν εξαιρέσουμε μια μικρή διακοπή της, εξαιτίας της παρείσφρησης του Ιωαννικίου Σωζοπόλεως στον πατριαρχικό θρόνο (1524). Αναλαμβάνοντας το δύσκολο έργο της αποτίμησης της προσφοράς του, λάβαμε υπόψη μας τα στοιχεία που συνέθεταν το χαρακτήρα του, καθώς και τις διάφορες συγκυρίες της εποχής στην οποία έζησε και έδρασε. Από τη μελέτη του βίου και του έργου του γενικότερα, προκύπτει ότι, στα χρόνια του Ιερεμία Α', το Οικουμενικό πατριαρχείο υπογράμμισε παντοειδώς την παρουσία του ως ο απόλυτος συνδετικός κρίκος μεταξύ των ορθοδόξων, του millet των Ρωμηών. Στα χρόνια του, το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν κατείχε διακοσμητικό ρόλο στη ζωή των υπόδουλων ραγιάδων, αλλά, αντίθετα, πραγμάτωσε την εθναρχική του προοπτική. Ο Ιερεμίας Α' ήταν ο πατριάρχης που στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.
(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΙΕΡΕΜΙΑΣ Α’ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΛΕΩΣ – Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ , του Μιχαήλ Ιω.-Μακ. Στρουμπάκη ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΦΑΝΑΡΙΟΝ)
Ιερεμίας ο Α’ – Ο Ζιτσιώτης Οικουμενικός Πατριάρχης, βιβλίο του ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Κ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ « Η ΖΙΤΣΑ, ΚΩΜΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ»
Έκδοση Αδελφότητας Ζιτσαίων Αθήνα 1969
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου