Ο Δήμος Ζίτσας στις εκδηλώσεις μνήμης για τους Καστοριανούς αδελφούς Εμμανουήλ, συντρόφους του Ρήγα Φεραίου

Φόρο τιμής  στο Ρήγα Φεραίο –Βελεστινλή και τους συντρόφους του που τον Ιούνιο του 1798 βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στον Πύργο Νεμπόισα στο Βελιγράδι αποτίσανε με εκδηλώσεις μνήμης για τους Καστοριανούς αδελφούς Εμμανουήλ, το περασμένο Σαββατοκύριακο (25-26/6/2016)  στην Καστοριά, το Διεθνές Ινστιτούτο Διαβαλκανικής Συνεργασίας «Ρήγας Βελεστινλής», ο Δήμος Καστοριάς και οι Δήμοι καταγωγής των συναγωνιστών του Ρήγα. 

Στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν παρουσία του προέδρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Διαβαλκανικής Συνεργασίας και πρώην Υπουργού Γεώργιου Σούρλα, το Δήμο Ζίτσας – τόπο καταγωγής του γιατρού Δημήτριου Νικολίδη-  εκπροσώπησε ο δήμαρχος, Μιχάλης Πλιάκος, ο οποίος κατέθεσε στεφάνι στη μνημειακή στήλη των αδελφών Εμμανουήλ στη πλατεία, στο ιστορικό κέντρο της Καστοριάς και απεύθυνε χαιρετισμό στην εκδήλωση που ακολούθησε στην αίθουσα του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα όπου ο κ. Σούρλας παρουσίασε το βιβλίο του «Οι τελευταίες μέρες του Ρήγα και των Συντρόφων του στον Πύργο Νεμπόισα».

Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Ζίτσας συνεχάρη τον πρώην Υπουργό Γεώργιο Σούρλα  για την πρωτοβουλία που ανέλαβε  και μέσω του Ινστιτούτου Διαβαλκανικής Συνεργασίας κάθε χρόνο τέτοια εποχή, με εκδηλώσεις στους τόπους καταγωγής των συναγωνιστών του Ρήγα Φεραίου,  «τιμάται η μνήμη των Ελλήνων και Κύπριων που 200 και πλέον χρόνια πριν, είχαν ενώσει τις δυνάμεις τους και αγωνίστηκαν μέχρι θανάτου  για την κατοχύρωση της πολυπόθητης ελευθερίας και τη διασφάλιση της ειρηνικής και δημιουργικής συμβίωσης όλων των λαών της περιοχής των Βαλκανίων».

Παράλληλα, αναφέρθηκε στο διαχρονικό μήνυμα που εκπέμπει ο αγώνας και η θυσία του Ρήγα Βελεστινλή και των συντρόφων του. « Η πορεία που διέγραψαν, είπε ο κ. Πλιάκος, αφήνει βαριά παρακαταθήκη σε όλους εμάς ειδικά την εποχή που διανύουμε σήμερα, ως έθνος, με την οικονομική κρίση να έχει εξελιχθεί σε πολυεπίπεδη (κρίση κοινωνική,  κρίση θεσμών και αξιών)».

Μεταξύ άλλων, ο Δήμαρχος ανέφερε στο χαιρετισμό του: «Ο Ρήγας και οι συναγωνιστές του χαρακτηρίστηκαν εθνεγέρτες διότι με τον Θούριό "Ως πότε παλληκάρια", τη Χάρτα, το Σύνταγμά και την πορεία που διέγραψαν στη σύντομη ζωή τους συνέβαλαν σημαντικά στην αφύπνιση των συνειδήσεων των σκλαβωμένων Ελλήνων, για την επανάσταση, τόνωσαν το ηθικό τους, αλλά και την ιδέα, πως με τις δικές τους δυνάμεις θα αποκτήσουν την πολυπόθητη ελευθερία, και  επί πλέον, τους δίδαξαν  τον "τρόπον" με τον οποίο θα αποκτούσαν την ελευθερία.

Αναδεικνύονται στο πέρασμα του χρόνου ρεαλιστές καθώς, προετοίμασαν το κίνημά τους, για τη μεθοδευμένη επανάσταση των Ελλήνων και των άλλων Βαλκανικών λαών, να  στηρίζεται στις ντόπιες δυνάμεις και όχι στη βοήθεια των δυνάμεων της "Ανατολής" και της "Δύσης" της εποχής τους. Γνώριζαν βλέπετε καλά, ότι οι ξένες δυνάμεις θα εξυπηρετούσαν τα δικά τους συμφέροντα και μόνο.

 Ήταν οραματιστές και αυτό το πλήρωσαν με την ίδια τους τη ζωή.

Με τα ιδανικά και τους αγώνες τους θα πρέπει σήμερα, να πορευτούμε και εμείς ως έθνος, ώστε να καταφέρουμε κάποια στιγμή να ανατάξουμε τη συνείδηση του λαού και να αποτινάξουμε κάθε σύγχρονο ζυγό.

Μόνο έτσι θα καταφέρουμε και πάλι να συλλογιόμαστε ελεύθερα γιατί όπως λέει και ο Ρήγας στο έργο του «Φυσικής Απάνθισμα», «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, ο  πρόεδρος του Διεθνούς Ινστιτούτου Διαβαλκανικής Συνεργασίας, οι Δήμαρχοι και εκπρόσωποι  της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τις περιοχές που κατάγονται οι συνεργάτες του Ρήγα Φεραίου ξεναγήθηκαν στους χώρους του Αρχοντικού των Αδελφών Εμμανουήλ, το οποίο λειτουργεί ως Ενδυματολογικό Μουσείο από τον Μουσικοφιλολογικό Σύλλογο Καστοριάς «ΑΡΜΟΝΙΑ».

Τις εκδηλώσεις συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Καστοριάς με το Διεθνές Ινστιτούτο Διαβαλκανικής Συνεργασίας «Ρήγας Βελεστινλής», τον Πολιτιστικό Εξωραϊστικό Σύλλογο «Αφών Εμμανουήλ» και τον Μουσικοφιλολογικό Σύλλογο «Αρμονία» και τίμησαν με την παρουσία τους ο τέως Πρόεδρος της Βουλής Φίλιππος Πετσάλνικος, η Βουλευτής Ν.Δ. της Καστοριάς Μαρία Αντωνίου, ο Δήμαρχος του Δήμου Ρήγα Φεραίου,  Δήμαρχοι και εκπρόσωποι  της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τις περιοχές που κατάγονταν οι συναγωνιστές του, εκπρόσωποι τοπικών αρχών και φορέων της Καστοριάς.

Επιτρέψτε  μου εδώ να αναφερθώ για λίγο,  για τον δικό μας εθνομάρτυρα Δημήτριο Νικολίδη.

Ο Δημήτριος Νικολίδης γεννήθηκε στη Ζίτσα του νομού Ιωαννίνων το έτος 1766. Στο χωριό μας έζησε τα παιδικά του χρόνια κι έμαθε τα πρώτα γράμματα. Η τοπική παράδοση διέσωσε ότι ορφάνεψε μικρός από μάνα και πατέρα. Ο θείος του Ζαχαρίας, καλόγερος στο μοναστήρι του Αη- Λια της Ζίτσας ,τον πήρε μαζί του και τον μεγάλωσε και στη συνέχεια φρόντισε να τον στείλει στη Βλαχιά σε μοναστήρι- μετόχι του Αη- Λια της Ζίτσας. Εκεί με τη βοήθεια του ηγούμενου του μοναστηριού τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Ο μητροπολίτης Δοσίθεος Φιλίτης, ηπειρώτικης καταγωγής, τον βοήθησε να μεταβεί στη Βιέννη , όπου σπούδασε ιατρική. Παίρνοντας το δίπλωμά του, εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Βιέννη ασκώντας το επάγγελμα του ιατρού.

Με το Ρήγα, ο Νικολίδης σχετίζονταν από τη Βλαχιά ακόμα, στη Βιέννη όμως συνδέθηκε μ’ αυτόν πολύ και σαν έλαχε να ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεση, οι σχέσεις τους έγιναν πιο στενές και πιο εγκάρδιες. Όταν δε ο μεγάλος και ηφαιστειώδης αυτός εθνεγέρτης άρχισε να τον κατηχεί στη Μεγάλη Ιδέα του Λυτρωμού του Γένους , το άδολο αυτό Ζιτσιωτόπουλο, απάντησε πρόθυμα, ολόψυχα και αδίκαστα «παρών» στο προσκλητήριο κι έγινε αφοσιωμένος οπαδός της Μεγάλης Ιδέας και πρόθυμος υπηρέτης της. Εκεί λοιπόν στη Βιέννη ο Ρήγας, ο Νικολίδης και οι γνωστοί απ’ την ιστορία πατριώτες δημιούργησαν τον πρώτο επαναστατικό πυρήνα και κατέστρωσαν τα σχέδια για την οργάνωση και προετοιμασία του μεγάλου και ιερού αγώνα, ενός αγώνα που προμηνύονταν σκληρός και αδυσώπητος, αγώνας ζωής και θανάτου από την έκβαση του οποίου θα κρίνονταν η τύχη της φυλής μας.

Στο έργο αυτό ο Νικολίδης έδειξε μεγάλο και φλογερό ζήλο, αφοσιώθηκε δε ολόψυχα, παραβλέποντας τη λαμπρή επαγγελματική του σταδιοδρομία.
Σ’ αυτόν ο Ρήγας ανέθεσε τη μετάφραση του βιβλίου «Νέος Ανάχαρσις» του Αββά Μπαρθελεμί, το οποίο είναι ένας ύμνος στην ελληνική αρχαιότητα και το οποίο συνετέλεσε στη δημιουργία φιλελληνικού κλίματος στη Δ. Ευρώπη.

Η σκληρή μοίρα όμως δεν επέτρεψε να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν το έργο τους. Η αυστριακή αστυνομία μόλις έμαθε τη «συνωμοτική δράση» τους, τους έπιασε και τους φυλάκισε. Οι απολογίες τους διεσώθησαν στα αρχεία της αστυνομίας της Βιέννης και δημοσιεύτηκαν από το Φιλέλληνα Γάλλε καθηγητή Αιμίλιο Λεγκράν, μεταφράστηκαν δε από τον ιστορικό Σπύρο Λάμπρου. Το τέλος γράφτηκε στις φυλακές Βελιγραδίου τον Ιούνιο του 1798.

Αν και είναι αλήθεια ότι πολλές μορφές που έχουν εμπνευστεί από τα ευγενέστερα ιδανικά και που με την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία τους θρόνιασαν στη συνείδηση του έθνους κι έγιναν σύμβολά του, όπως ο Ρήγας, ο Νικολίδης και οι άλλοι συνεταίροι τους, είναι μορφές πανελλήνιες που η ακτινοβολία τους καταυγάζει απ’ άκρη σ’ άκρη τον ελληνικό ουρανό και στέλνει το γλυκό της φως πολύ μακρύτερα ακόμα, στον ορίζοντα όλης της ανθρωπότητας , γιατί η απήχηση του έργου και της θυσίας τους είναι παγκόσμια.
Τέτοιες λοιπόν ολύμπιες μορφές ασφαλώς δεν εγκλωβίζονται και δεν χωρούν σ’ έναν μικρό και περιορισμένο τόπο, την ιδιαίτερη πατρίδα, αλλά πετούν σαν αετοί , αγκαλιάζουν και κάνουν πατρίδα ολόκληρη την Ελλάδα για την ελευθερία της οποίας αφοσιώθηκαν ολόψυχα και πρόσφεραν και την ύπαρξή τους ακόμα ολοκαύτωμα στο βωμό της κι έγιναν πρωτομάρτυρές της.

Η Ζίτσα σαν γενέτειρα του Νικολίδη δικαιούται να είναι περήφανη και να τον θεωρεί καύχημά της και πραγματικό στολίδι της .

Οι πρόγονοί μας κέρδισαν τις μάχες του πολέμου αλλά κέρδισαν και τις μάχες τις ειρήνης. Στην ειρήνη έκτιζαν Παρθενώνας και με τα έργα τους άφησαν άφωνο όλο τον υπόλοιπο κόσμο.
Ναι κι εμείς είμαστε έτοιμοι σήμερα να πεθάνουμε ,αν χρειαστεί, για την πατρίδα μας και η νεότερη ιστορία αλλά και η πρόσφατη έχει να δείξει πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας απίστευτες. Φτάνει όμως να δείχνουμε τη λεβεντιά μας μόνο στον πόλεμο;
Καταφέραμε να κρατήσουμε τη θέση που μας χάρισε ο Παρθενώνας; Δείχνουμε σήμερα στον κόσμο ότι είμαστε αντάξιοι του πολιτισμού των προγόνων μας; Δημιουργούμε ή μόνον υπερηφανευόμαστε για το παρελθόν; Τι φταίει στ’ αλήθεια;
Φταίμε εμείς; Φταίνε οι εκάστοτε κυβερνώντες;
Φτάσαμε στο σημείο να μετράμε την πρόοδό μας με μέτρο το μικρότερο ή μεγαλύτερο χάος που οι μεν παραδίδουν και οι δε παραλαμβάνουν!
Δεν έχουμε σίγουρα σήμερα σαν μέτρο προόδου το μέτρο της ανάπτυξης, οικονομικής και πολιτιστικής, της ευημερίας , της διαφάνειας.
Φτάσαμε στο σημείο να χειροκροτούμε όποιον δεν κλέβει, όποιον δεν λαδώνεται , όποιον δεν υποσκάπτει, όποιον δεν επιβουλεύεται , λες και αυτές είναι αξίες για χειροκροτήματα. Λες ότι αυτά δεν είναι ηθική υποχρέωση του κάθε ατόμου και μάλιστα αυτών που κατέχουν υπεύθυνες θέσεις, αυτών που επηρεάζουν εξελίξεις, που χαράζουν γραμμές, που διαφυλάττουν τα δικαιώματα των πολλών.

Σίγουρα όμως αυτοί υπάρχουν αλλά δυστυχώς η φωνή τους κάπου πνίγεται και δεν φτάνει σε μας για να τους χειροκροτήσουμε για να τους πούμε ένα δυνατό μπράβο. Η μόνη σωτηρία θα είναι αν αυτές οι φωνές κάποτε γίνουν πολλές, γίνουν βοή και γίνει συνείδηση όλων των πολιτών αλλά και των Κυβερνώντων ότι ένα Έθνος πάει μπροστά μόνο με χρηστή, έντιμη, υπεύθυνη και αποτελεσματική διοίκηση που θα την εφαρμόσουν και θα την ασκήσουν πολιτικοί έντιμοι, δουλευταράδες και ικανοί. Πολιτικοί με μόνη φιλοδοξία τους να τιμηθούν κάποτε με ένα δάφνινο στεφάνι για τις υπηρεσίες που πρόσφεραν στο Έθνος.

Ο τόπος αυτός έχει ανάγκη από σύγχρονους Εθνεγέρτες . Εθνεγέρτες της ειρήνης. Ο λαός μας έχει φιλότιμο, πλάθεται, πείθεται, ακολουθεί αν βρεθούν οι κατάλληλοι τους οποίους θα πιστέψει και θα τους εμπιστευθεί. Δεν είναι εύκολο να ξεπηδήσουν σήμερα έτσι απλά νέοι Εθνεγέρτες που θα συνταράξουν στ’ αλήθεια το λαό. Γι’ αυτό ας πούμε στους εκάστοτε κυβερνώντες, ας αναλογιστούν τις ευθύνες που μόνοι τους θέλησαν να αναλάβουν, ας μπουν μπροστά και με το σάλπισμα του Θούριου ας πείσουν το λαό ότι από εδώ και πέρα ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ τους στόχος είναι να πάει μπροστά αυτός ο τόπος και τότε θα ιδούν ότι ο λαός θα τους κατανοήσει , θα τους ακολουθήσει και θα κάνει κι αυτός τη δική του επανάσταση για τις λαθεμένες αξίες, τους λαθεμένους στόχους, τις λαθεμένες νοοτροπίες

Κλείνοντας θα ήθελα να σας πω ότι η Αδελφότητά μας  ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης προς τον ήρωα – εθνεγέρτη και σύντροφο του Ρήγα Δημήτριο Νικολίδη μετονομάστηκε  σε Αδελφότητα Ζιτσαίων Ηπείρου «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΚΟΛΙΔΗΣ Προηγουμένως  δε ,το έτος 1992 , έμπροσθεν   του δημαρχείου  , τοποθετήθηκε  η προτομή του Δημητρίου Νικολίδη , δωρεά  του αείμνηστου  ευεργέτη της Ζίτσας και πρώην προέδρου της Αδελφότητας  Αθανασίου Βαδόκα