Τη Δευτέρα 25 Ιουλίου παραμονή της Γιορτής της Αγίας Παρασκευής , στην ομώνυμη εκκλησία του χωριού μας που βρίσκεται στη θέση στέρνες πραγματοποιήθηκε εσπερινός και αρτοκλασία από τον εφημέριο του χωριού μας πατήρ Αλέξανδρο. Αρκετοί τίμησαν με την παρουσία του τη γιορτή της Αγία ς Παρασκευής. Την επόμενη , γιορτή της Αγίας Παρασκευής τελέστηκε θεία λειτουργία στον ομώνυμο ναό.
Εδώ θα θέλαμε να πούμε ότι χάρις των προσπαθειών της εκκλησιαστικής επιτροπής και με την οικονομική συνδρομή πιστών, έχουν γίνει σημαντικά πράγματα στον ιερό ναό . Έγινε καθαρισμός και ανάδειξη παλαιών εικόνων , μέρους του παλαιού τέμπλου, ξύλινος σταυρός , τα οποία τοποθετήθηκαν σε προθήκες .
Πληροφορίες για τον Ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής
Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής σώζεται και σήμερα στη θέση «στέρνες» του μεγάλου μαχαλά. Από επιγραφή στα λυπηρά του κατεστραμμένου και από πολλού χρόνου αντικατασταθέντος παλαιού τέμπλου, όπου αναγράφεται η χρονολογία ζρξβ’ (= 7162 από κτίσεως κόσμου, δηλ. 1653/4) μπορούμε να δεχτούμε ότι η κτήση του ναού αυτού υπήρξε είτε σύγχρονη ή ίσως λίγο προγενέστερη της ως άνω ημερομηνίας.
+ ΔΗΑ ΣΙΝΔΡΩΜΗΣ ΔΙΜΟ / ΚΑΡΤΖΕΛΗΑ – ΕΤΟΥΣ ζρξβ
Η επιγραφή είναι αδημοσίευτη. Το όνομα του συνδρομητή είναι αδύνατο να ταυτιστεί, αφού το συγκεκριμένο επώνυμο δεν απαντάται πλέον στη Ζίτσα, προφανώς πάντως πρόκειται για ευκατάστατο Ζιτσαίο, κάτοικο του μεγάλου μαχαλά, πιθανότατα της περί τον ναό περιοχής. Η ύπαρξη χρονολόγησης (7162 από κτίσεως κόσμου, ήτοι 1653/4) μας δίνει τη δυνατότητα να θέσουμε ως terminus ante quem για την κτίση του ναού τη χρονολογία αυτή και να θεωρήσουμε ότι ο ναός της Αγίας Παρασκευής, για τον οποίο ελάχιστα γνωρίζουμε , (το ναό στο βιβλίο του ο Β. Οικονόμου χαρακτηρίζει άχρηστο, προφανώς λόγω της γειτνίασής του με τον ναό του Αγίου Νικολάου), είτε είναι περίπου σύγχρονος, με την επιγραφή αυτή είτε λίγο έως πολύ προγενέστερος και πιθανώς τοποθετείται στο α’ μισό του 17ου αιώνα, όπως και άλλοι ναοί της Ζίτσας. Προς την κατεύθυνση αυτή μας προσανατολίζουν επιπροσθέτως η εικόνα της αγίας Παρασκευής στο τέμπλο, σαφώς του 17ου αιώνα και άλλες ημικατεστραμμένες της ίδιας χρονολόγησης, αλλά και η αναφορά στην πρόθεση, που επίσης χρονολογείται στο 17ο αιώνα, του ονόματος ΣΤΑΥΡΟΣ, ο οποίος ανιχνεύεται το ίδιο διάστημα ως χορηγός σε τέσσερα εκκλησιαστικά μνημεία της Ζίτσας. Οπωσδήποτε ο νυν σωζόμενος ναός φαίνεται νεότερος. Είναι πιθανόν ο παλαιός ναός, την αρχική μορφή του οποίου αγνοούμε, να ανακαινίστηκε περί το τέλος του 18ου , ίσως στις αρχές του 19ου αιώνα. Ενδεικτικές για την εκτίμηση αυτή πρέπει να θεωρηθούν και ορισμένες τοιχογραφίες που διατηρούνται μέχρι σήμερα, που μάλλον εντάσσονται στα ίδια χρονικά πλαίσια, καθώς και η εικόνα του Ιωάννη του Προδρόμου στο τέμπλο, δείγμα του πρώιμου 19ου αιώνα. Επιπλέον, τα φυτικά διακοσμητικά μοτίβα παλαιότερου κατακερματισμένου τέμπλου, με την προφανή ομοιότητα που παρουσιάζουν με αντίστοιχα τμήματα του νεότερου τέμπλου του ναού της Παναγίας, που χρονολογούνται στο 1809 και κατασκευάστηκαν από Βουρμπιανίτες ξυλουργούς, οδηγούν εύλογα στην υπόθεση ότι το ίδιο πάνω κάτω διάστημα έχουμε ανακατασκευή τέμπλου και στην Αγία Παρασκευή, ενδεχομένως και από τους ίδιους Βουρμπιανίτες τεχνίτες. Η μνεία, τέλος, εργασιών περιτοιχίσματος του ναού εν έτει 1822, που πιθανώς προϋποθέτει προηγούμενη οικοδομική παρέμβαση στον κτιριακό ιστό, ενισχύει έτι περαιτέρω την υπόθεσή μας. Εν πάση περιπτώσει ο ναός στη σημερινή του μορφή παρουσιάζει χαρακτηριστικά τρίκλιτης βασιλικής, είναι ξυλόστεγος , διαθέτει δε και νάρθηκα επίσης ξυλόστεγο , ο οποίος πάντως φαίνεται νεότερος του κυρίως ναού με βάση την τοιχοποιία , διακρίνονται δηλαδή σαφώς δύο οικοδομικές φάσεις πέραν της αρχικής. Κατά πληροφορίες τη φυσιογνωμία του ναού συμπλήρωνε και χαγιάτι στη νότια πλευρά του, που υπήρχε μέχρι το 1940, στοιχείο που επιβεβαιώνεται και από εξωτερικά ίχνη επί του νότιου τοίχου αλλά και από σωζόμενες εντός του ναού στρογγυλές πέτρες , κατάλοιπα της σχετικής κιονοστοιχίας.
ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΝ ΔΟΥΛΩΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΑΥΒΡΟ. Αχρονολόγητη επιγραφή (περί τα μισά του 17ου αιώνα) στο άνω μέρος της πρόθεσης. Ενδιαφέρουσα , παρότι ασυνήθιστη, η αφιερωτική επιγραφή σε προθέσεις. Η εν λόγω πρόθεση , που μάλλον ανάγεται στον 17ο αιώνα, είναι ξυλόγλυπτη , τρίπτυχη, λείπουν ωστόσο τα δύο φύλλα, σώζεται μόνο το μεσαίο τμήμα, όπου και τα στοιχεία της αφιέρωσης. Αξιοπρόσεκτο, εξάλλου και το όνομα του αφιερωτή, παραπέμπει ευθέως στον κυρ Σταύρο και άλλων επιγραφών , τόσο σε ναούς της Ζίτσας , όσο και στη μονή Πατέρων.
Υπήρχε και χαγιάτι το οποίο σώζονταν έως το 1940. Στο χαγιάτι, όπως διέδωσε η παράδοση, γινόταν κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας οι συνεδριάσεις της Δημογεροντίας, επειδή ήταν λίγο απόμερα. Από το 1948-1955 ο νάρθηκάς της χρησιμοποιήθηκε ως οστεοφυλάκιο. Η εκκλησία εορτάζει στις 26 Ιουλίου κάθε χρόνο. Το βράδυ γίνεται εσπερινός με αρτοκλασία. Παλιότερα πολλοί από τους εκκλησιαζόμενους κοιμούνταν εκεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου