ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ : Δημήτριος Νικολίδης

Ο Δημήτρης Νικολίδης, γεννήθηκε στη Ζίτσα το 1766. Ήταν επίσης γνωστός και ως «Δημήτριος Ζιτσαίος» ή απλά Ζιτσαίος. Ο Νικολίδης, από τη Ζίτσα βρέθηκε στην Αυστρία, δίπλα στον Χέγκελ και στον Ρήγα Φερραίο .

Η τοπική παράδοση διέσωσε ότι ορφάνεψε μικρός από μάνα και πατέρα. Ο θείος του Ζαχαρίας, καλόγερος στο μοναστήρι του Αη- Λια της Ζίτσας ,τον πήρε μαζί του και τον μεγάλωσε και στη συνέχεια φρόντισε να τον στείλει στη Βλαχιά σε μοναστήρι- μετόχι του Αη- Λια της Ζίτσας. Εκεί με τη βοήθεια του ηγούμενου του μοναστηριού τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Ο μητροπολίτης Δοσίθεος Φιλίτης, ηπειρώτικης καταγωγής, τον βοήθησε να μεταβεί στη Βιέννη , όπου σπούδασε ιατρική. Παίρνοντας το δίπλωμά του, εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Βιέννη ασκώντας το επάγγελμα του ιατρού.

Ο Νικολίδης ή Ζιτσαίος έγινε μόνιμος κάτοικος Βιέννης και εξάσκησε εκεί το ιατρικό επάγγελμα. Σπούδασε στην Hohen Carlschule Έγινε εξέχουσα προσωπικότητα των φιλοσοφικών και επιστημονικών κύκλων και ήδη, από τη Βλαχία, είχε αναπτύξει φιλική σχέση με τον Ρήγα Φερραίο.

Η Γαλλική Επανάσταση διαμόρφωνε τις πολιτικές διεργασίες, ειδικά στη φοιτητιώσα νεολαία και ο Νικολίδης είχε ήδη τις… απαραίτητες φιλίες, από τη Βλαχία κιόλας: τον Ρήγα Φερραίο που έστηνε τα πρώτα θεωρητικά και οργανωτικά συστήματα της απελευθερωτικής του κίνησης.

Ο Νικολίδης όμως ήταν φίλος και με έναν άλλο νεαρό, κατά τη «θητεία» του στη Στουτγάρδη: τον Γκέοργκ Βίλελμ Φρίντριχ Χέγκελ. Ένας από τους πιο θεμελιώδεις φιλοσόφους της ανθρώπινης ιστορίας, ήταν 4 χρόνια μικρότερος του Νικολίδη. Μάλιστα, ο Νικολίδης φέρεται να αφιέρωσε ένα δίστιχο στον Χέγκελ, στα γαλλικά: «Κι ας χαθεί για πάντα η άφρων πολιτική/που επιβάλλει στις καρδιές μας εξουσία δεσποτική».

 Η γνωριμία και η συντροφική πολιτική σχέση με τον Ρήγα ήταν πολυδιάστατη. Ο Νικολίδης ανέλαβε να επιμεληθεί την έκδοση  του «Νέου Ανάχαρσι» του Ζαν Ζακ Μπαρτελεμί, που κυκλοφόρησε το 1797 στη Βιέννη. Ο Νικολίδης μετέφρασε και ένα κομμάτι του έργου, στον έβδομο τόμο.

Το Νικολίδη και τον Ρήγα, τους ένωσε ο αγώνας, αλλά και ο θάνατος. Συνελήφθη και οδηγήθηκε στη Βιέννη, την καρδιά του πολιτικού συντηρητισμού τότε και κατόπιν, παραδόθηκε στους Τούρκους και διακομίστηκε στο Βελιγράδι.

Στις 24 Ιουνίου του 1798, ο Ρήγας μαζί με επτά συντρόφους του στραγγαλίστηκαν στον πύργο Νεμπόισα. Ανάμεσά τους, ήταν και ο 32 ετών τότε, Νικολίδης.

Αν και είναι αλήθεια ότι πολλές μορφές που έχουν εμπνευστεί από τα ευγενέστερα ιδανικά και που με την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία τους θρόνιασαν στη συνείδηση του έθνους κι έγιναν σύμβολά του, όπως ο Ρήγας, ο Νικολίδης και οι άλλοι συνεταίροι τους, είναι μορφές πανελλήνιες που η ακτινοβολία τους καταυγάζει απ’ άκρη σ’ άκρη τον ελληνικό ουρανό και στέλνει το γλυκό της φως πολύ μακρύτερα ακόμα, στον ορίζοντα όλης της ανθρωπότητας , γιατί η απήχηση του έργου και της θυσίας τους είναι παγκόσμια.

Τέτοιες λοιπόν ολύμπιες μορφές ασφαλώς δεν εγκλωβίζονται και δεν χωρούν σ’ έναν μικρό και περιορισμένο τόπο, την ιδιαίτερη πατρίδα, αλλά πετούν σαν αετοί , αγκαλιάζουν και κάνουν πατρίδα ολόκληρη την Ελλάδα για την ελευθερία της οποίας αφοσιώθηκαν ολόψυχα και πρόσφεραν και την ύπαρξή τους ακόμα ολοκαύτωμα στο βωμό της κι έγιναν πρωτομάρτυρές της.

Η Ζίτσα σαν γενέτειρα του Νικολίδη δικαιούται να είναι περήφανη και να τον θεωρεί καύχημά της και πραγματικό στολίδι της .

Ο τόπος μας  έχει ανάγκη από σύγχρονους Εθνεγέρτες . Εθνεγέρτες της ειρήνης. Ο λαός μας έχει φιλότιμο, πλάθεται, πείθεται, ακολουθεί αν βρεθούν οι κατάλληλοι τους οποίους θα πιστέψει και θα τους εμπιστευθεί. Δεν είναι εύκολο να ξεπηδήσουν σήμερα έτσι απλά νέοι Εθνεγέρτες που θα συνταράξουν στ’ αλήθεια το λαό. Γι’ αυτό ας πούμε στους εκάστοτε κυβερνώντες, ας αναλογιστούν τις ευθύνες που μόνοι τους θέλησαν να αναλάβουν, ας μπουν μπροστά και με το σάλπισμα του Θούριου ας πείσουν το λαό ότι από εδώ και πέρα ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ τους στόχος είναι να πάει μπροστά αυτός ο τόπος και τότε θα ιδούν ότι ο λαός θα τους κατανοήσει , θα τους ακολουθήσει και θα κάνει κι αυτός τη δική του επανάσταση για τις λαθεμένες αξίες, τους λαθεμένους στόχους, τις λαθεμένες νοοτροπίες.

Κλείνοντας θα ήθελα να αναφέρω , ότι η Αδελφότητά μας  ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης προς τον ήρωα – εθνεγέρτη και σύντροφο του Ρήγα Δημήτριο Νικολίδη μετονομάστηκε  σε Αδελφότητα Ζιτσαίων Ηπείρου «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΚΟΛΙΔΗΣ Προηγουμένως  δε ,το έτος 1992 , έμπροσθεν   του δημαρχείου  , τοποθετήθηκε  η προτομή του Δημητρίου Νικολίδη , δωρεά  του ευεργέτη της Ζίτσας και πρώην προέδρου της Αδελφότητας  Αθανασίου Βαδόκα.  Επίσης   δρόμος των Ιωαννίνων, λίγο μετά το (παλιό πλέον) ΙΚΑ φέρει το όνομά του.