Με μια σεμνή τελετή την παραμονή της εορτής του Προφήτη Ηλία τιμήθηκε ο συγχωριανός μας σύντροφος και συμμάρτυρας του Ρήγα Φεραίου Δημήτριος Νικολίδης . Ο Ζιτσαίος ιατρός που κοντά στον Εθνεγέρτη Ρήγα οραματίστηκε την Εθνική Παλιγγενεσία, αγωνίστηκε και μαρτύρησε γι’ αυτό. Παράλληλα τονίστηκε και η προσφορά του Μοναστηριού μας κατά την προεπαναστατική περίοδο και η συμβολή του στην εκπαίδευση. Την εκδήλωση χαιρέτησαν : ο Αντιπεριφεριάρχης κος Πότσης , ο Αντιδήμαρχος κος Ράδος και ο Ταμίας της Αδελφότητας Ζιτσαίων κος Φ. Μαντάς. (Παρακάτω ακολουθεί ο χαιρετισμός). Την εμπεριστατωμένη ομιλία έκανε η αρχαιολόγος κ. Δημητρακοπούλου(Ακολουθεί παρακάτω) . Συγκινητική ήταν η στιγμή που ο εκπρόσωπος της Αδελφότητας Ζιτσαίων , Φώτης Μαντάς ,ο Αντιπεριφεριάρχης κος Πότσης και ο Αντιδήμαρχος κος Ράδος αποκάλυψαν, αφαιρώντας την ελληνική σημαία με την οποία ήταν καλυμμένη, την εντοιχισμένη στο χαγιάτι του Μοναστηριού μας, μνημόσυνη πινακίδα , στην οποία αναγράφονται τα παρακάτω . " Εδώ στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία έζησε μέχρι τα δώδεκά του χρόνια ο Δημήτριος Νικολίδης ( 1766- 1798) ,σύντροφος και συμμάρτυρας του Ρήγα Φεραίου. Η Αδελφότητα Ζιτσαίων ευγνωμονούσα ." Όλα αυτά μετά από τον εσπερινό που έγινε, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Ιωαννίνων κ.κ. Μάξιμου. Βέβαια η δύσκολη ώρα που έγινε ο εσπερινός ,ήταν στις 5.00 το απόγευμα σε μια πολύ ζεστή μέρα, δεν επέτρεψε σε πολλούς συγχωριανούς μας να προσέλθουν . Μετά την τελετή οι άνθρωποι της Περιφέρειας και του Δήμου, που ήταν εκεί , βρήκαν την ευκαιρία και μίλησαν πολλή ώρα με την Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων του Νομού Ιωαννίνων κ. Βαρβάρα Παπαδοπούλου ,που ήταν εκεί , και την κ. Δημητρακοπούλου , που έχει κάνει μελέτη για το Μοναστήρι μας , για τα προβλήματα του Μοναστηριού μας και την άμεση επέμβαση που χρήζει , για να μην το κλαίμε και αυτό κατόπιν "εορτής" όπως το Θεογέφυρο. Η μελέτη είναι έτοιμη από την Περιφέρεια Ιωαννίνων και μένει να δοθούν τα 25.000 ευρώ, περίπου, που απαιτούνται . Να ευχηθούμε του χρόνου τέτοια μέρα η αποκατάσταση της στατικότητας του Ναού να είναι γεγονός για να προχωρήσουν μετά στις τοιχογραφίες . Ας το ελπίσουμε !
Δείτε το video
Περισσότερα ΕΔΩ
Χαιρετισμός εκπροσώπου της Αδελφότητας κ. Φώτη Μαντά
Φέτος που γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την επέτειο της απελευθέρωσης του έθνους μας από τον τουρκικό ζυγό , αισθανόμεθα χρέος μας ιερό να στρέψουμε ευλαβικά τη σκέψη μας στους ήρωες του εικοσιένα, που χάρισαν τη λευτεριά στο σκλαβωμένο έθνος μας και να προσφέρουμε τον οφειλόμενο φόρο ευγνωμοσύνης και σεβασμού στη μνήμη τόσο αυτών, όσο και των προδρόμων και πρωτομαρτύρων της εθνικής μας εξέγερσης που προετοίμασαν το έδαφος για το σκοπό αυτό.
Απ' αυτόν εδώ τον ιερό χώρο που βρισκόμαστε ξεκίνησε με τον καλογερικό σκούφο στο κεφάλι του και το ραβδί στο χέρι, με φτωχικά εφόδια στη σάκα του αλλά πλούσια αισθήματα στην ψυχή του κι έφτασε στην Πόλη για να αναλάβει τη διακυβέρνηση του σκάφους του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας , ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιερεμίας ο Α' 1485 - 1646.
Σ' αυτό εδώ το μοναστήρι μόνασε για 18 ολόκληρα χρόνια ο Δοσίθεος Φιλίτης (1721-1825 ) και στη συνέχεια βρέθηκε στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας καταλαμβάνοντας τη θέση του μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας μέχρι και το θάνατό του .
Σ' αυτόν εδώ τον ιερό χώρο έζησε τα πρώτα δώδεκα χρόνια της ζωής του ο εθνομάρτυρας ,Δημήτριος Νικολίδης (1766- 1798), ένας εκ 7 συντρόφων του Ρήγα Φεραίου.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας πω ότι η Αδελφότητά μας ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης προς τον ήρωα - εθνεγέρτη και σύντροφο του Ρήγα Δημήτριο Νικολίδη μετονομάστηκε σε Αδελφότητα Ζιτσαίων Ηπείρου "ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΚΟΛΙΔΗΣ Προηγουμένως δε ,το έτος 1992 , έμπροσθεν του δημαρχείου , τοποθετήθηκε η προτομή του Δημητρίου Νικολίδη , δωρεά του αείμνηστου ευεργέτη της Ζίτσας και πρώην προέδρου της Αδελφότητας Αθανασίου Βαδόκα. Σήμερα δε τοποθετεί στο μοναστήρι ενδεικτική πινακίδα στην οποία και αναγράφεται ότι ο Δημήτριος Νικολίδης έζησε το πρώτα χρόνια της ζωής του στον ιερό αυτό χώρο.
Επιβάλλεται λοιπόν να παραμείνει το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία. Η Ακρόπολη- Ο Παρθενώνας της Ζίτσας.
Τελειώνοντας θα ήθελα να σας καλωσορίσω με 3 στροφές από ένα ποίημα της αείμνηστης συγχωριανής μας, της δασκάλας ποιήτριας και συγγραφέα Δέσπως Καρβέλη.
Φίλοι καλωσορίσατε στον Αη-Λια της Ζίτσας
σε τούτο το όμορφο βουνό, το δεντροκυκλωμένο
όπου φυσάει λεύτερο το μυρωμένο αγέρι
πανέμορφο, βαθύσκιωτο, βουνό μου αντρειωμένο.
Κι αν σε ληστέψαν οι καιροί τα δέντρα σου γιγάντια
υψώνονται, πανέμορφα και παίζουνε τ΄ αηδόνια
που από βραδύς δροσίζονται και το ταχύ λαλούνε
και στήνουν ερωτιάρικα καλέσματα στα κλώνια.
Φίλοι μας κοντοχωριανοί και σεις ξενοτοπίτες
εδώ που απόψε σμίξανε , χαρά που ΄χουν τα μάτια
να βλέπουν , να γλυκοθωρούν και να καλογνωρίζουν
ρίζες παλιές, αγέραστες μ' ολάνθιστα κλωνάρια.
Ομιλία της αρχαιολόγου κ. Πολυξένης Δημητρακοπούλου
Η ΜΟΝΗ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΖΙΤΣΑΣ ΚΑΙ Ο ΣΥΜΜΑΡΤΥΡΑΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΚΟΛΙΔΗΣ
Σεβασμιώτατε, κύριοι βουλευτές, αξιότιμε κύριε αντιπεριφερειάρχη, αξιότιμε κ. Δήμαρχε, οσιολογιώτατε, αξιότιμοι κύριοι περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι, αγαπητές κυρίες, αγαπητοί κύριοι,
Συγκεντρωθήκαμε απόψε ,εδώ, στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, για να μετέχουμε στο ετήσιο πανηγύρι του Προφήτη Ηλία, του πάτρωνα αγίου της μονής. Μαζί με τον εορτασμό, τιμάμε τον Δημήτριο Νικολίδη, τον Ζιτσαίο αγωνιστή της ελευθερίας και συμμάρτυρα του Ρήγα Φερραίου. Αλλά ας δούμε, αδρά, τον ιστορικό περίγυρο και το πνευματικό κλίμα μέσα στο οποίο ανδρώθηκε ο Δημήτριος Νικολίδης.
Πατρίδα του είναι η Ζίτσα. H Ζίτσα, από τους σημαντικότερος οικισμούς στην Ήπειρο κατά τους αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας, κεφαλοχώρι των Κουρέντων. Λόγω της καίριας γεωγραφικής-στρατηγικής θέσης της, σε άμεση γειτνίαση με την οδική αρτηρία επικοινωνίας των Ιωαννίνων με την περιοχή του Πωγωνίου, δεν αποτέλεσε ποτέ ιδιωτική κτήση (τσιφλίκι), αλλά παρέμεινε ελεύθερο χωριό. Άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία της Ζίτσας, είναι τα δύο εμβληματικά μοναστήρια της, η Μονή Προφήτη Ηλία και η μονή Πατέρων. Για τη μονή Προφήτη Ηλία, παραδίδεται, ότι ιδρύθηκε μέσα στο 14ο αιώνα., κάτι το οποίο δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. Γεγονός πάντως είναι ότι η Μονή Προφήτη Ηλία γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας και απέκτησε αξιόλογη κτηματική περιουσία. Πηγή πλούτου, υπήρξαν τα μετόχια του μοναστηριού, στη Ρουμανία: Η μονή του Αγίου Ιωάννη στο Βουκουρέστι, και η μονή Δαδαλετσίου, Ήδη τον 16ο αιώνα στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, τη Μολδαβία και τη Βλαχία (το νότιο τμήμα της Ρουμανίας, που οριοθετείται από τον Δούναβη, στα νότια και τα Καρπάθια, στα βόρεια), περιοχές πλούσιες σε σιτηρά, διαβιούσαν πλούσιοι Έλληνες. Από το 1600 και μετά, μάλιστα, σημαντικό μέρος του εμπορίου της ανατολικής Βαλκανικής ασκούν Έλληνες έμποροι, ανταγωνιζόμενοι σθεναρά τους ντόπιους εμπόρους, τους Γενουάτες και τους Αρμένιους. Από τα μέσα του 17ου αιώνα σημειώνεται έντονο μεταναστευτικό ρεύμα Ηπειρωτών προς τις παραδουνάβιες ηγεμονίες, οι οποίοι ανέπτυξαν σημαντικές εμπορικές δραστηριότητες. Οι νίκες που κατάφερε κατά των Οθωμανών ο Μιχαήλ ο Γενναίος, πρίγκηπας αρχικά της Βλαχίας και αργότερα της Μολδαβίας, οδήγησαν μερικούς αξιωματούχους του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ανώτερους κληρικούς να πιστέψουν ότι η πολυπόθητη βοήθεια για την απελευθέρωση θα ερχόταν από τους Ρουμάνους πρίγκηπες. Μέσα σε αυτό το κλίμα εντάσσονται και οι δωρεές που κατά καιρούς απολάμβανε η Μονή του Προφήτη Ηλία, από κοσμικούς και θρησκευτικούς αξιωματούχους των παραδουνάβιων ηγεμονιών και της Ρωσίας. Αναφέρεται ότι η μονή ευεργετήθηκε μέσα στο 17ο αιώνα, από τον τσάρο Αλέξιο Μιχαήλοβιτς (1629-1676) και τον Ρώσο πατριάρχη Νίκωνα (1605-1681), αλλά και από μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Δοσίθεο Φιλίτη.
Στο μοναστήρι λειτούργησε Σχολή, που υπήρξε πνευματικό φυτώριο, από τα μέσα του 15ου αιώνα (Λαμπρίδης) , έως τα μέσα του 18ου αιώνα. Ο άγιος ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός, κατά τη μετάβασή του στη μονή το 1779, επιτίμησε τους μοναχούς για τη διάλυση της σχολής. Εδώ, σύμφωνα με την παράδοση σπούδασαν , ο καταγόμενος από τη Ζίτσα, πατριάρχης Ιερεμίας ο Α΄ και ο μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας, Δοσίθεος Φιλίτης.
Η μεγάλη αίγλη που είχε αποκτήσει το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία προσέλκυσε το ενδιαφέρον του λόρδου Βύρωνα, ο οποίος το επισκέφθηκε το 1809, και διέμεινε για δύο ημέρες, ως φιλοξενούμενος του ηγουμένου Νικηφόρου. Στο μακροσκελές αυτοβιογραφικό ποίημα «Το Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ» εξυμνεί τη μαγευτική θέα από το μοναστήρι, ενώ δεν παραλείπει να επαινέσει τη φιλοξενία του γέροντα ερημίτη. Εκτός από το Λόρδο Βύρωνα, πολλοί ξένοι περιηγητές που επισκέφθηκαν , κατά το 19ο αιώνα, το μοναστήρι. Ανάμεσά τους, ο Γάλλος διπλωμάτης και φιλέλληνας Francois Charles Hugues Pouqueville, ο William Martn Leake, ο John Cam Hobhouse και ο Henry Holland.
Το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, είναι κτισμένο σε χαμηλό λόφο, ανατολικά της Ζίτσας. Την περίοδο της ακμής του το μοναστήρι διέθετε περιμετρικά του καθολικού, σε επαφή με τους τοίχους του περιβόλου, εντυπωσιακές διόροφες πτέρυγες κελλιών , με αποθηκευτικούς χώρους στο ισόγειο, και συγκρότημα φούρνων και μαγειρείων, στο κέντρο της αυλής, Σήμερα διατηρούνται, εκτός από το καθολικό, το διόροφο κτήριο κελλιών της ΒΔ πλευράς, που κτίστηκε το 1852, ο ψηλός περίβολος, με μνημειακό πυλώνα , το καμπαναριό και τη στέρνα.. Ο ναός κτίστηκε το 1656. Λίγο αργότερα, το 1658 έγιναν οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού, από τους ζωγράφους Ιωάννη, Δημήτριο και Γεώργιο. Το 1799, προστέθηκε νάρθηκας, ο οποίος τον επόμενο χρόνο κοσμήθηκε με τοιχογραφίες από τους Καπεσοβίτες ζωγράφους Ιωάννη και Αναστάσιο Αναγνώστη.
Εξέχουσα θέση στο εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού, κατέχει ο πάτρωνας άγιος της μονής, ο Προφήτης Ηλίας. Έχει ιστορηθεί στο νότιο τοίχο του κυρίως ναού, έξω από το ιερό, ως προεξάρχων της χορείας των ολόσωμων αγίων, που είναι κυρίως στρατιωτικοί, με αρχοντικές ενδυμασίες. Ο προφήτης Ηλίας, επέδειξε αδούλωτο πνεύμα και σθεναρή στάση απέναντι στον βασιλιά του Ισραήλ Αχαάβ (βασίλέυσε 875-854 π. Χ.) και την σύζυγό του, Ιεζάβελ, οι οποίοι ήθελαν να επιβάλλουν στους Ισραηλίτες τη λατρεία του φοινικικού θεού Βάαλ. Με τη στάση του απέναντι στη βασιλική εξουσία, αποτέλεσε πρότυπο γενναιότητας για τους πρώτους χριστιανούς και ομολογητές, κατά τους αιώνες των διωγμών., όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο άγιος Κυπριανός. Για την αντίστασή του απέναντι στους τυράννους επαινέθηκε και από τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό.
Στον νάρθηκα, συμπεριλαμβάνονται σε καίρια θέση, δύο σκηνές από το βίο του προφήτη. Στην πρώτη αποδίδεται ο προφήτης Ηλίας μέσα σε σπηλιά, να λαμβάνει τροφή, θαυματουργικά, από ένα κοράκι. Στη δεύτερη σκηνή, αποδίδεται η πυρφόρος Ανάβασή του στον ουρανό.
Η απεικόνιση ολόσωμων αγίων στις κατώτερες ζώνες των ναών αποτελεί σταθερό χαρακτηριστικό στα εικονογραφικά προγράμματα, από τη βυζαντινή περίοδο. Η έμφαση στην απεικόνιση μαρτύρων και στρατιωτικών αγίων, και σε σκηνές μαρτυρίων, κατά τους αιώνες της τουρκοκρατίας αποκτά συμβολικό χαρακτήρα. Οι άγιοι, μεταξύ των οποίων και οι νεομάρτυρες, οι οποίοι αθλήθηκαν την περίοδο αυτή, γίνονται πρότυπα θάρρους, και αντίστασης κατά κάθε τυραννικής εξουσίας.
Η αγέρωχη στάση του Προφήτη Ηλία και ο ηρωισμός των αγίων, που είναι ιστορημένοι στους τοίχους του καθολικού δεν άφησαν ανεπηρέαστο τον Δημήτριο Νικολίδη, που πέρασε εδώ τα παιδικά του χρόνια. Γεννημένος στη Ζίτσα, έμαθε εδώ, στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία. τα πρώτα του γράμματα, πλάι στον θείο του, τον τότε ηγούμενο του μοναστηριού, Ζαχαρία. Μεγαλώνοντας έφυγε για το Βουκουρέστι, και συνέχισε τις σπουδές του με τη συμπαράσταση του θείου του. Από το 1791 σπουδάζει ιατρική στην φημισμένη Ανωτάτη Σχολή του Καρόλου, στη Στουτγάρδη . Η Σχολή του Καρόλου είχε ιδρυθεί το 1770 και λειτούργησε αρχικά ως Στρατιωτική Ακαδημία. Καταργήθηκε το 1794, ένα χρόνο μετά το θάνατο του ιδρυτή της, Καρόλου- Ευγενίου, δούκα της Βυρτεμβέργης. Θερμός συμπαραστάτης στις σπουδές του στάθηκε ο μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας, Δοσίθεος Φιλίτης.
Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, ο Νικολίδης εγκαταστάθηκε στη Βιέννη, όπου άσκησε το επάγγελμα του γιατρού. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ήλθε σε επαφή με τον γερμανό φιλόσοφο ,, Georg Wilhelm Friedrich Hegel,. κύριο εκπρόσωπο του γερμανικού ιδεαλισμού, γνωστό για τη θεωρία της διαλεκτικής και τη διασύνδεσή του με το έργο του Μαρξ. Ο Hegel, θαυμαστής των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης, φαίνεται ότι επηρέασε βαθειά τον νεαρό Νικολίδη. Ανάμεσα στα γραπτά που έχουν φθάσει σε μας, από τον Χέγκελ είναι και ένα είδος υπομνηστικού λευκώματος, όπου περιέχει αφιερώσεις φίλων του, με σαφώς πολιτικό περιεχόμενο. Ανάμεσα σε αυτές τις αφιερώσεις, ξεχωρίζουμε μια αφιέρωση του Νικολίδη, γραμμένη στα γαλλικά , με ημερομηνία 9 Οκτωβρίου 1793:
« Κι ας χαθεί για πάντα η άφρων πολιτική/
που επιβάλλει στις καρδιές μας εξουσία δεσποτική»
Πρόκειται για δίστιχο, παρμένο από κείμενο κάποιου διανοητή, ίσως του Βολταίρου, το οποίο εξέφραζε τις θέσεις/ τα πιστεύω του Νικολίδη: Μακάρι δηλαδή, εξαφανιστούν για πάντα, από το προσκήνιο, , τις ηγετικές θέσεις, οι άμυαλοι πολιτικοί, οι οποίοι καταδυναστεύουν τις καρδιές μας, την προσωπική μας ελευθερία., και κατ΄ επέκταση και τη συλλογική ελευθερία, την ελευθερία της πατρίδας. Το νόημα του διστίχου συσχετίζεται , με τις αφιερώσεις των άλλων φίλων του Χέγκελ, που αναγράφονται στο λεύκωμά του, Θάνατος στο συρφετό!, Ζήτω η ελευθερία! Πατρίδα και ελευθερία! Βρισκόμαστε μόλις μερικά χρόνια μετά το ξέσπασμα της Γαλλικής επανάστασης. Αντικατοπτρίζεται έντονα το κλίμα των ιδεολογικών- πολιτικών ζυμώσεων , που κυριαρχεί στους κόλπους φοιτητών της νοτιοδυτικής Γερμανίας. Οι φίλοι του Hegel, και ο Νικολίδης , φοιτητές σε πανεπιστήμια της Βάδης- Βυρτεμβέργης, εμφορούνται από τα φιλελεύθερα και ανθρωπιστικά μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης, πάλλονται από ενθουσιασμό και οραματίζονται ελευθερία και δημοκρατική διακυβέρνηση, αντί των συντηρητικών μοναρχικών καθεστώτων/ απολυταρχιών που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη. Σε επαναστατικό αναβρασμό βρισκόταν και η Ανώτατη Σχολή του Καρόλου, όπου φοιτούσε ο Νικολίδης. Ας σημειωθεί, ότι περίπου τα χρόνια αυτά, εκδιώχθηκε από τη Σχολή, λόγω της πολιτικής του δράσης ο καθηγητής γαλλικής γλώσσα και φιλολογίας Jean Charles de la Veaux.
Στη Βιέννη, ο Νικολίδης συνδέθηκε στενά με τον Ρήγα Φερραίο, τον οποίο ήδη είχε γνωρίσει στη Βλαχία. Ο Ρήγας είχε αναπτύξει επαναστατικούς πυρήνες, ξεσηκώνοντας με ριζοσπαστικά του σχέδια την ελληνική παροικία της Βιέννης, και διατηρούσε κύκλο επαφών με ισχυρούς Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παράλληλα πραγματοποιεί ένα πραγματικά τιτάνιο συγγραφικό έργο, με πρωτότυπες μελέτες, μεταφράσεις, επιμέλειες έργων, χαρτογραφήσεις. Στη σκέψη του Ρήγα συνδυάστηκαν οι δύο κυρίαρχοι κατά τους αιώνες της τουρκοκρατίας και συνάμα αντικρουόμενοι, ιδεολογικοί προσανατολισμοί, του βυζαντινορθόδοξου οικουμενισμού και του ελληνικού εθνικισμού. Μέσα από το έργο του ο Ρήγας πρέσβευε την κοινή εξέγερση όλων των συνυπόδουλων, χριστιανών και αλλοθρήσκων, Ελλήνων και των άλλων Βαλκάνιων, με σκοπό την κατάλυση της απολυταρχίας του σουλτάνου. Στη θέση της θνήσκουσας οθωμανικής αυτοκρατορίας θα εγκαθίδρυαν την «Ελληνική Δημοκρατία», μια πολυεθνική συμπολιτεία, με επίσημη γλώσσα την ελληνική, που θα ήταν οργανωμένη με βάση τα πρότυπα της γαλλικής δημοκρατίας. Ο Νικολίδης σε στενή συνεργασία με τον Ρήγα μετέφρασε τμήματα από το έργου του Ζαν Ζακ Μπαρτελεμί, «Η Περιήγησις του Νέου Αναχάρσιδος». Πρόκειται για ένα μυθιστορηματικού τύπου έργο, που έχει ως θέμα του περιοδείες σε τοποθεσίες της αρχαίας Ελλάδας. Τμήματα του έργου μεταφράστηκαν από τον Ρήγα Φερραίο, ο οποίος συμπεριέλαβε κάποιους από τους χάρτες του , στην περίφημη Χάρτα. Ο Νέος Ανάχαρσις είχε τεράστια απήχηση στους κύκλους των Ευρωπαίων διανοουμένων και συνέβαλε στο κίνημα του φιλελληνισμού, προβάλλοντας όψεις του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Το πόσο επηρέασε τους προεπαναστατημένους Έλληνες η έκδοση αυτή, αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ο υπουργός Αστυνομίας της Αυστρίας Pergen , το 1797, απαγόρευσε την κυκλοφορία της ελληνικής μετάφρασης του βιβλίου. Επίσης με προτροπή του Ρήγα, μετέφρασε και τμήματα από το έργο του Μαβλύ, «Περί της τύχης, των προόδων και των ατυχιών των Ελλήνων» . Επίσης μετείχε σε συγκεντρώσεις, όπου τραγουδούσαν τον Θούριο, τη Μασσαλιώτιδα και συζητούσαν σχετικά με το γαλλικό πολίτευμα και τις επαναστατικές ιδέες.
Το 1796, προτού ο Ρήγας φύγει για το μοιραίο ταξίδι στην Τεργέστη, με σκοπό να φθάσει , με πλοίο, στα εδάφη της οθωμανικής αυτοκρατορίας, απέστειλε, σε στενή συνεργασία με τους συντρόφους του, στην Τεργέστη πέντε κιβώτια με έντυπο υλικό. Τα τρία από τα πέντε αυτά κιβώτια, με βάση τα σχέδια του Ρήγα, θα έφθαναν στα γραφεία του εμπορικού καταστήματος του Αντώνη Νιώτη, συνεταίρου του Ευστράτιου Αργέντη, με σκοπό να τα παραλάβει ο πιστός φίλος του Ρήγα, Αντώνιος Κορωνιός και να τα φυλάξει μέχρι την άφιξη του Ρήγα. Καθώς όμως ο Κορωνιός απουσίαζε για επαγγελματικούς λόγους, τα δέματα παρέλαβε ο συνεταίρος του, Δημήτριος Οικονόμου, ο οποίος διακρινόταν για τις συντηρητικές του αντιλήψεις και έτρεφε φιλοαυστριακά αισθήματα. Ο Οικονόμου παρέδωσε τα δέματα στην αυστριακή αστυνομία και στη συνέχεια ο Ρήγας , μαζί με τον Περραιβό, συνελήφθησαν αμέσως μόλις έφθασαν στην Τεργέστη. Από το έντυπο αυτό υλικό που κατασχέθηκε στην Τεργέστη προέκυψαν ενοχοποιητικά στοιχεία για αρκετούς Έλληνες της Βιέννης. Λίγο αργότερα, από τις 24 Δεκεμβρίου του 1797 συνελήφθησαν δεκαέξη ακόμη συνεργάτες, ανάμεσα στους οποίους και ο Νικολίδης. Σύμφωνα με έγγραφα των αυστριακών αρχών/αστυνομίας ο Νικολίδης ομολόγησε ότι γνώριζε πλήρως το επαναστατικό σχέδιο του Ρήγα και ήταν πρόθυμος, να συμβάλλει με όλες του τις δυνάμεις, σε περίπτωση που ξεσπούσε επανάσταση.
Ο Νικολίδης, μαζί με τον Ρήγα και οι ακόμα έξη από τους συνεργάτες του αποφασίστηκε να παραδοθούν στις τουρκικές αρχές. Μεταφέρθηκαν λοιπόν στο Ζέμουν (Σεμλίνο), τον τελευταίο μεθοριακό σταθμό επί αυστριακού εδάφους και παραδόθηκαν στον πασά του Βελιγραδίου. Φυλακίστηκαν στον πύργο της Νεμπόισα, προκεχωρημένο οχυρό, μπροστά από το φρούριο του Βελιγραδίου, όπου υπέστησαν βασανιστήρια για 40 ημέρες. Οι τίτλοι τέλους για τους οκτώ πατριώτες γράφτηκαν στις 13/24 Ιουνίου, όταν οι βασανιστές τους, τους στραγγάλισαν και έριξαν τα σώματά τους στο Δούναβη.
Αυτό ήταν το μαρτυρικό τέλος του Δημητρίου Νικολίδη, του Ζιτσαίου αγωνιστή. Ενός ανθρώπου- συμβόλου, σημείου αναφοράς για την ιστορική μνήμη της Ζίτσας, αλλά και για την ιστορική μνήμη ολόκληρης της Ηπείρου.
Κάθε κοινωνία, για να διατηρήσει τη συνοχή της και να προχωρήσει, να εξελιχθεί, χρειάζεται να στηρίζεται στις μνήμες της. Χρειάζεται τους ήρωές της, τα πρότυπά της, σημεία αναφοράς και στηρίγματα για τις νεότερες γενιές. Σε μια εποχή διάλυσης των ιδεολογιών, έλλειψης νοημάτων ζωής, αδιαφορίας, και άκρατου ατομισμού , ο Νικολίδης με τη θυσία του έγινε παράδειγμα πατριώτη, πρότυπο αυταπάρνησης.
.
